terminów gramatycznych online
zaimek rzeczowny
Język: polski
Cytaty
Zaimek (Pronomen) jest nazwiskiem rzeczy lub przymiotu: przeto nie różni się od Imienia: a jest już Rzeczowny, np. ja (ego) już Przymiotny, np. mój, moja, moje (meus, mea, meum). Zowie się zaś stąd Zaimkiem, że się pospolicie kładzié zá Imię (pro Nomine) którego powtórzenie w mowie mogłoby być przykre.
Zaimki polskié, albo są przymiotné, albo rzeczowné.
Zaimek, jest już rzeczowny, np. já, już przymiotny, np. mój moja mojé.
Dzieli się zaimek na rzeczowny i przymiotny. Rzeczowne są tylko dwa: ja i ty; reszta są przymiotne.
Zaimki osobiste ja, ty, przedmiotowy siebie, pytające kto, co, i z odpowiadających nikt, nic, niekto, ponieważ zgadzają się w tém z Rzeczownikami, iż przez rodzaje się nie odmieniają nazywać będziemy rzeczownemi Zaimkami.
Zaimki Rzeczowne. 1 Osobiste. Ja, ty. 2. Przedmiotowy. Siebie. 3. Pytające. kto, co. 4. Odpowiadające. nikt, nic, niekto.
Zaimki osobiste ja, ty, siebie (skrócone się), kto, co, nikt, nic, niekto, ponieważ się zgadzają w tém z rzeczownikami, iż się przez rodzaje nie odmieniają, nazywają się zaimkami rzeczownemi.
Drugi przypadek stoi [...]. 4) zaimki rzeczowne co i nic mają po sobie 2gi przypadek, np. słyszałem co nowego [...].
Zaimek (Str. 6.) zastępuje miejsce rzeczownika lub przymiotnika, i jest albo rzeczowny albo przymiotny.
4.Zaimki rzeczowne: co, i nic, rządzą przypadkiem 2im np. co nowego słyszałeś? nic dobrego się nie dowiedziałem.
Zaimki rzeczowne są te, które na kształt rzeczowników jedno tylko mają zakończenie i przypadkują się podług własnych wzorów, te są: ja, ty, siebie, nikt, kto, co, nic i t. d.
Zaimek, mka, lm. mki, m. (prze. Zaimię, ienia, lm. iona, n.) gram. osobna część mowy, należąca do odmiennych, która się kładzie za imię, zamiast imienia rzeczownego czyli rzeczownika. Zaimki stosownie do rozmaitych odcieni ich znaczenia, dzielą się na: = rzeczowne lub właściwe, zastępujące same imiona rzeczy, a te na osobiste i zwrotne lub zwracające; = przymiotne, równie jak przymiotniki zgadzające się z rzeczownikami, a te na wskazujące, względne v. łączące, dzierżawcze i dzierżawczo-pytające; = wszystkie zaś na oznaczone; t. j. ściśle pewne imię zastępujące, np. ja, ty, mój, twój, — i nieoznaczone, których imię nie jest z pewnością wyrażone, np. ktokolwiek, jakibądź i t. d.
Zaimki są to słowa, które albo zastępują rzeczowniki (np. ja, ty, on […]); albo je określają (np. ten człowiek, moja książka […]), pierwsze nazywamy rzeczownemi […].
Zaimki rzeczowne są: 1. Osobiste, które osobę dokładnie wskazują: ja, ty, on, ona, ono. 2. Zwrotno-osobisty zaimek: siebie, się, który zwrot działania na osobę wyraża. 3. Niepewno-osobiste, które niepewną osobę oznaczają: się, kto, co, ktoś, coś, ktokolwiek, cokolwiek, nikt, nic.
[...] Podmiot nie zależy od żadnego innego słowa, jest nim rzeczownik w Iszym przypadku, lub inna część mowy, na pytanie kto? co? jako to: [...] b). Zaimek osobisty wyraźny lub domyślny, albo inny zaimek rzeczowny, np. (ja) uczę się, ucz się (ty) [...].
Niekiedy przydatnia nie należy do jednego rzeczownika lub zaimka rzeczownego, lecz do całego zdania, n. p. Sokrates przez snycerstwo wprzód poznał budowę ciała, nim przystąpił do kształcenia duszy; wielka zaiste dla wszystkich nauczycieli uwaga. (Godeb.).
Zaimkami (pronomina) nazywamy takie wyrazy, które się używają zamiast imienia, że zaś imię jest albo rzeczownikiem, albo przymiotnikiem, albo liczebnikiem, mamy przeto zaimki, które się kładą:
- zamiast rzeczowników, i te nazywamy zaimkami rzeczownymi, np. my, ty, on, kto? co? itd.
Zaimki dzielą się na rzeczowne i przymiotne. Rzeczownemi są te, które zastępują miejsce rzeczowników czyli istotników, a w zdaniu są podmiotem, lub dopełnieniem […]. Przymiotnemi są te, które określają istotniki, albo téż razem i określają je i zastępują, a odmieniają się jak przymiotniki, w zdaniu zaś są określeniem; lecz gdy są użyte bez istotnika mogą być podmiotem lub dopełnieniem [...].
Mamy przeto zaimki, które się kładą:
- zamiast rzeczowników, i te nazywamy zaimkami RZECZOWNYMI, np. my, ty, on, kto? co? itd.
Zaimki, które jak przymiotniki, odmieniają się przez rodzaje, zowią się przymiotnemi: mój-a-e, ten-a-o, nasz-a-e, ów-a-o; te zaś, które jak rzeczowniki, nie odmieniają się przez rodzaje, zowią się rzeczownemi: ja, my, ty, wy, się, siebie.
Przy zaimkach rzeczownych osobowych (kto, ktoś itp.) kładzie się rzeczownik w rodz. męsk. l. poj.; po zaimkach rzeczowych (co, coś, itp.) w rodzaju nij. l. poj.
Zaimek. Zaimki rzeczowne, przymiotne i przysłowne. Zaimki odpowiednikowe. Zaimki osobowe, zwrotne, dzierżawcze, wskazujące, względne, pytające i nieokreślone.
Zaimki. Zostały przydzielone po części do rzeczowników, przymiotników i przysłówków. (Szober). Odpowiednio do tego rozróżniamy zaimki: 1. rzeczowne (ja, ty, on, ten, coś, nic...), 2. przymiotne (taki, owaki, jaki? jakiś...), 3. przysłowne (zob. przysłówki zaimkowe).
Przez treść, na którą wskazują, zaimki rzeczowne zbliżają się do rzeczowników.
Rzeczowne, p. zaimki.
★Zaimki (pronomina) - wyrazy zastępujące imiona i przysłówki: A. ★Rzeczowne, np. ja, ★przymiotne, np. taki, ★przysłowne, np. tak.
Zaimek rzeczowny. Wśród wyrazów nazywających przedmioty znajdujemy także zaimki, które jak rzeczowniki odpowiadają na pytania kto? co?, ale mają mniej ograniczone, ogólniejsze znaczenie. Występują zastępczo zamiast dokładniejszej nazwy osoby lub rzeczy, wyrażonej rzeczownikiem. Stąd też ich miano: zaimek, łaciński pro-nomen.
Rzeczowny jęz. wychodzące z użycia «będący rzeczownikiem, właściwy rzeczownikowi, odnoszący się do rzeczownika»: [...] ∆ Zaimek rzeczowny (objaśnienie pod: rzeczownikowy — p.).
Fakultatywności rodzimej terminologii gramatycznej położył tamę podręcznik polszczyzny O. Kopczyńskiego [...].
Nomen substantivum proprium — imię rzeczowne [...]; pronomen personale — zaimek osobisty, demonstrativum — ukazujący, possessivum — dzierżawczy, interrogativum — pytający, relativum — względny, substantivum — rzeczowny, adiectivum — przymiotny [...].