terminów gramatycznych online
podwojenie pierwiastka
Język: polski
- Budowa wyrazów: Łoś II/1925
- O postaciach gramatycznych: Malin/1869
- O źródłosłowach w ogólności: Trz/1865
- Źródłosłowy czasowników: Trz/1865
- Źródłosłowy liczebników: Trz/1865
Cytaty
§. 12. 2. Źródłosłowy tworzą się symbolicznie §. 13. b) podwojeniem piérwiastka z postąpieniem samogłoski lub bez niego. [...] W języku polskim ledwie ich się kilka znajdzie: ba-ba, piérw. ba- (bajać), ma-ma, piérw. ma (rodzić).
O źródłosłowach piérwiastkowych (§. 11) nie ma co w szczególności mówić; albowiem oprócz tężenia i podwojenia (§. 13), w czém gramatyka symboliczność wyrażenia pewnych względów upatruje, mają one zresztą tę samę co piérwiastki postać, a więc pod względem morfologicznym, który nas tu wyłącznie zajmuje, do nauki o piérwiastkach należą.
Źródłosłów tego liczebnika powstał więc przez podwojenie piérwiastka kan; w słowiańskiém został z tej podwojonej formy tylko kan-k, po słowiańsku pan-, z czego dodaniem przyrostka ti specyjalnie słowiańską formę pan-ti=pę-tì=pię-ć urobiono, podobnie jak w litewskiém dodaniem przyrostka -ja.
O powtórzeniu głosek piérwiástkowych (Reduplicatio). a) Podwojeniem — reduplikacyją — nazywámy tu powtórzenie spółgłoski piérwiástkowéj saméj, lub s samogłoską, czyli całéj zgłoski w wyrazie […].
Morfem może być jednozgłoskowym lub mającym więcej zgłosek [...]; słowiańskie morfemy dwuzgłoskowe niekiedy powstają wskutek przyczyn fonetycznych np. r. bereg < prasł. berg- [...] albo wreszcie wskutek podwojenia, np. *por-por- (p. *propor, proporzec).
§ 7. Rdzeń może wystąpić w formie podwojonej, przyczem podwojenie bywa zupełne lub niezupełne, sufiksalne lub prefiksalne.