terminów gramatycznych online
źródłosłów rdzeń, temat
Język: polski
- Część III. Pisownia: Mucz/1825
- O spółgłoskach przyjimkowych kierujących wyrazami, i nadających tymże jnne znaczenie, i wytrącających często samogłoski z wyrazów lub zatrzymujących one sobie: Oż/1883
- Oddział I. Język samskrytu: SkorM/1816
- Oddział II. Budowa języka samskrytu: SkorM/1816
- Oddział III. Wyjątek z gramatyki samskrytu: SkorM/1816
- Piąta część mowy. "Słowoczasowniki": Oż/1883
- Projekt terminologii: KarłT/1885
- Przedmowa: Oż/1883
- Szczególniejsze prawidła wymawiania: SkorM/1828
- Wstęp obejmujący pogląd na Głosownią i pojęcie Pierwoskładni: Malin/1869
- Вступленiе [Wstęp]: Grub/1891
Cytaty
[...] Ten skrócony wyraz, składa się z dwóch źródłosłowów, to jest: Samos, Saman, sam, samotnik, doskonały, Mnich uczony, Pustelnik; tudzież Krit, krzyk, mowa [...].
Wszystkim słowom tej mowy służą za zasadę z dwóch lub trzech samogłosek lub spółgłosek złożone źródłosłowy.
Źródłosłowy (Dhatoos, Dhatus,) są początkiem wszystkich prawie wyrazów.
Przekonawszy się tym sposobem, że stojące przed samogłoską i (jeżeli nie jest cechą miękczenia poprzedzającéj głoski), lub po samogłosce będące y, jest spółgłoską, wypada, żebyśmy dla uniknienia niedorzeczności, jaka stąd powstaje, że tegoż samego znaku, tak na oznaczenie spółgłoski, jako téż samogłosek używamy, zawsze pisali j, zamiast i lub y, w miejscach, które następującém prawidłem wskażemy; a to tém troskliwiéj, że ułatwienie odmiany imion, w których dotąd y 1go przypad. w następnych na i zamieniamy; zachowanie lub oznaczenie różnicy między wyrazami [...]; sposób widoczniejszego okazania źródłosłowu w niektórych wyrazach, np. zjadł, jad, rozjadły; stoję dostojny, i na koniec większa dogodność dla piszącego, mówią za tym nowszym sposobem pisania.
ॡ lri przedstawia się jedynie w nader rzadkim wyrazie क्ऌप्त klapta, zrobiony, sklepany, pochodzącym od źródłosłowa कृप् krip', [...].
[...] Kś. Kopczyński. któremu zawdzięczámy w gramatyce naszéj wiele dobrych i stósownych nowych názw naukowych (terminus technicus), złożył także wyraz ʒródłosłóv, którym oznaczá w swojich gramatykach dlá szkół národowych już to piérwiástek, już to piérwotnik, lub temát, już to naukę o słowotwórstwie [...].
Co do źródłosłowów i pierwotnych urobień wyrazów Sanskrytski i Litewski, obfitują najwięcej.
Słowoczasownik
Badać z-Badać
Budować z-Budować [...]
[w przypisie] Źródłosłowy. wielkimi literami, a małemi dobierane litery do nich, według potrzeby i użycia.
Z tego Jestem, mamy Jestestwo, Jėstota, Jėst-nieć, Jėstnienie, przechyliliśmy to e na i; prawie wcale; tak że dla zachowania źródłosłowu trzeba kreślić e jak i; bo tak już wymawia się, ale nią zastępować pierwotnej spółgłoski nie można; rdzeń pierwotny musi pozostać, choćby samogłoski pochylały się na wszystkie strony.
Etymon Źródłosłów.
Źródłosłów Etymon.
Сообразно этимъ правиламъ, грамматика содержитъ въ себѣ три отдѣленія: I. Словопроизведеніе Źródłosłów. II. Словосочиненіе Składnią. III. Правописаніе Pisownią.
Ciekawostki
Małecki w przypisie (1879/t. I) tłumaczy dlaczego zastępuje źródłosłów tematem.Powiązane terminy
- osnowa (temat fleksyjny, słowotwórczy)
- pień
- pierwiastek (3 os. lp. cz. przeszłego lub ter.)
- pierwiastek (rdzeń, źródłosłów)
- pierwociny (pierwiastek)
- rdzeń
- temat (fleksyjny, słowotwórczy)
- źródło (temat)
- dhātu
- Etymon
- étymon
- etymum
- Stamm
- tema
- thema
- корень
- словопроизведение
- a źródłosłowne
- inchoativum (źródłosłów poczynający)
- pierwiastek bezwzględny
- pierwiastek czasownika
- pierwiastek imienia
- pierwiastek podwojony
- pierwiastek polski
- podwojenie (pierwiastka)
- źródłosłów czasowników
- źródłosłów czasowników pierwiastkowy
- źródłosłów czasowników przyrostkowy
- źródłosłów czasowny
- źródłosłów częstotliwy
- źródłosłów dalszorzędny
- źródłosłów doraźny
- źródłosłów drugi
- źródłosłów drugorzędny
- źródłosłów idealny
- źródłosłów imienia
- źródłosłów imienny
- źródłosłów jednotliwy
- źródłosłów liczebników
- źródłosłów narośnięty
- źródłosłów nijaki
- źródłosłów pierwiastkowy
- źródłosłów pierwotny
- źródłosłów pierwszorzędny
- źródłosłów pierwszy
- źródłosłów pochodny
- źródłosłów poczynający
- źródłosłów podwojony
- źródłosłów prosty
- źródłosłów przyrostkowy
- źródłosłów rozszerzony
- źródłosłów spółgłoskowy
- źródłosłów trwało-czynny
- źródłosłów trwały
- źródłosłów z znaczeniem częstotliwości
- źródłosłów z znaczeniem czynnym
- źródłosłów z znaczeniem czynnym dokonanym
- źródłosłów z znaczeniem czynnym niedokonanym
- źródłosłów z znaczeniem trwałości
- źródłosłów zaimka
- źródłosłów zaimkowy
- źródłosłów zasadowy
- imiesłów czasu teraźniejszego strony biernej
- imiesłów czasu teraźniejszego strony czynnej
- imię męskie istot działających
- ł organiczne
- n nieorganiczne
- nauka o pierwiastkach
- nauka o tworzeniu słów
- nauka o źródłosłowach
- nazwa istoty młodej
- pochodzenie supinowe
- pochodzenie zaimkowe
- postać podwójna
- przecznik
- przyrostek drugorzędny
- przyrostek imiesłowny
- przyrostek przymiotny
- przysłówek imiesłowny
- rdzeń pierwotny
- składanie niewłaściwe
- składanie ścisłe
- składanie właściwe
- składanie wolne
- słowa czasowe
- spółgłoska zjotowana
- wpływ ruszczyzny
- wtrącanie nieorganiczne
- wyraz źródłosłowowy
- wytrącenie
- względnik
- względnik słowny
- względnik źródłosłowny
- zaimek określony
- zaimek osoby drugiej
- znaczenie trwało-czynne przechodnie
- znaczenie zbiorowe
- znamię czasowe
- znamię czasu teraźniejszego
- znamię trybu życzącego
- źródłosłownia
- źródłosłowowy
- źródłosłów (pochodzenie; dział nauki o pochodzeniu)
- żywioł dzierżawczy