Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

źródłosłów rdzeń, temat

Język: polski

Cytaty

Przekonawszy się tym sposobem, że stojące przed samogłoską i (jeżeli nie jest cechą miękczenia poprzedzającéj głoski), lub po samogłosce będące y, jest spółgłoską, wypada, żebyśmy dla uniknienia niedorzeczności, jaka stąd powstaje, że tegoż samego znaku, tak na oznaczenie spółgłoski, jako téż samogłosek używamy, zawsze pisali j, zamiast i lub y, w miejscach, które następującém prawidłem wskażemy; a to tém troskliwiéj, że ułatwienie odmiany imion, w których dotąd y 1go przypad. w następnych na i zamieniamy; zachowanie lub oznaczenie różnicy między wyrazami [...]; sposób widoczniejszego okazania źródłosłowu w niektórych wyrazach, np. zjadł, jad, rozjadły; stoję dostojny, i na koniec większa dogodność dla piszącego, mówią za tym nowszym sposobem pisania.

[...] Kś. Kopczyński. któremu zawdzięczámy w gramatyce naszéj wiele dobrych i stósownych nowych názw naukowych (terminus technicus), złożył także wyraz ʒródłosłóv, którym oznaczá w swojich gramatykach dlá szkół národowych już to piérwiástek, już to piérwotnik, lub temát, już to naukę o słowotwórstwie [...].

Co do źródłosłowów i pierwotnych urobień wyrazów Sanskrytski i Litewski, obfitują najwięcej.

Słowoczasownik

Badać z-Badać

Budować z-Budować [...]

[w przypisie] Źródłosłowy. wielkimi literami, a małemi dobierane litery do nich, według potrzeby i użycia.

Z tego Jestem, mamy Jestestwo, Jėstota, Jėst-nieć, Jėstnienie, przechyliliśmy to e na i; prawie wcale; tak że dla zachowania źródłosłowu trzeba kreślić e jak i; bo tak już wymawia się, ale nią zastępować pierwotnej spółgłoski nie można; rdzeń pierwotny musi pozostać, choćby samogłoski pochylały się na wszystkie strony.

Etymon Źródłosłów.

Źródłosłów Etymon.

Сообразно этимъ правиламъ, грамматика содержитъ въ себѣ три отдѣленія: I. Словопроизведеніе Źródłosłów. II. Словосочиненіе Składnią. III. Правописаніе Pisownią.