słowo początkowe

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Gut/1669
• Tr/1764
• Gott/1766
• Klecz/1767
• Gott/1771
• Gott/1774
• Gott/1794
• L/1807–1814
• Kor/1961

Stammwort / Thema, Początkowe Słowo.

Litery słow pochodzących, nigdy się nieodmieniaią, ale się tak piszą, iak ich początkowe słowa, od ktorych pochodzą, np.: die Gabe podarunek, ich gebe daię, piszą się przez g y b, tak iak gib od ktorego pochodzą.

Co tedy Theodoretus Qv. 61. in Gen: i S. Gerzegorz Nisseński Orat: 12. con: Eunom, o języku, ktorym przed Potopem mowiono, twierdzą, że wcale zginął, niektore tylko słowa początkowe zostawiwszy.

Po trzecie znak pierwiastkowych słow jest, gdy w nazwiskach dawnych z dwoch słow złożonych toż samo znaczą złączone, co i rozłączone. A tak w słowach, Władysław, Mrakomyr, Radogoft [...] Znaczą w wszelkim języku Słowianskim. Władnącego pokojem, Kraj pochmurny [...] Rozłączone też ponieważ toż samo znaczą, więc słowa te, Wład, Radost, Mrak [...] początkowe będą, to jest w pierwszej Słowiańskiej mowie, używane.

Do łatwego też nauczenia się języka Polskiego wiele dopomaga: że ma słow początkowych mało, (Radices) tych zaś, ktore od nich pochodzą, bardzo wiele, a przez małą odmianę, albo przydatek, co inszego znaczą.

A takich początkowych słow najdziesz wiele, od nich zaś pochodzących daleko więcej, jako to: mowię, odmawiam.

Litery słow pochodzących, nigdy się nie odmieniaią, ale się tak piszą, iak ich początkowe słowa od ktorych pochodzą.

Litery słow pochodzących, nigdy się nieodmieniaią, ale tak się piszą, iak ich początkowe słowa od ktorych pochodzą. np. Gabe podarunek, ich gebe daię, piszą się przez g y b, tak iak gib od ktorego pochodzą.

Ustawa 1. Głoski słow pochodzących, nigdy się nie odmieniaią, ale się tak piszą; iak ich początkowe słowa, od ktorych pochodzą, np. die Gabe podarunek, ich gebe daię, piszą się przez g, i b, tak iak gieb, od ktorego pochodzą.

POCZĄTKOWY, POCZĄTECZNY, *POCZĄTNY, -a, -e, [...]. Początkowe, pierwiastkowe słowo.

Praktyczny rezultat tego powoływania się na mistrza stanowi u Dobrackiego obok posługiwania się nowożytnymi terminami także ich słownik niemiecko-łacińsko-polski, zawarty w jednej edycji drugiego wydania jego gramatyki.

Terminologia [...].

Figura simplex — wyobrażenie proste, composita — dwojakie, złożone; thema — początkowe słowo, comparatio — przyrównywanie, przypodobanie (s. 354), gradus positivus — stopień pierwszy, prosty, comparativus — przyrównywający, superlativus — przewyższający, tempus (im)perfectum — czas (niemal) przeszły.

Posługiwał się nim [polskim słownictwem gramatycznym] już S. Kleczewski znający takie terminy, jak litera — litera [...]; radix — słowo pierwiastkowe, początkowe, numerus singularis — liczba szczególna, pluralis — wieloraka, casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, accusativus — oskarżający.