Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

odmiennia

Hasło w cytatach: odmieńnia
Język: polski
Dział: Fleksja, Teoria języka (współcześnie)

Cytaty

Prawidła grammatyczne dzielą się na 4 następujące części.

Pierwsza: O czytaniu i pisaniu pojedynczych głosek i wyrazów [...].

Druga: O odmianie wyrazów przez stopniowanie, przypadkowanie i czasowanie. Nazywa się ona Odmieńnia (Etymologia w ściślejszem znaczeniu).

Flexionslehre Odmiennia.

Formenlehre Odmiennia.

Odmiennia Flexionslehre, Formenlehre.

Odmiennia, i, lm. e gram. p. Fleksja.

Fleksja, i, lm. e gram. 1. właściwość pewnych języków odmieniani zakończeń ich wyrazów. 2. zasób form deklinacyjnych i koniugacyjnych. 3. część gramatyki o odmianach wyrazów obejmująca wykład deklinacji i koniugacji in. o d m i e n n i a. <Łć. flexio>

Morfologja, i, blm. [...] 2. gram. nauka o budowie wyrazów i ich odmianach, odmiennia. <Now. z Gr. morfe = forma + -logia = znawstwo>

FLEKSJA czyli nauka o odmianach, albo odmiennia.

Fleksją (odmiennią) nazywa się część gramatyki, wyjaśniająca odmiany wyrazów.

II. Odmiennia. A. Konjugacja. § 15 Końcówki osobowe.

ODMIENNIA (FLEKSJA) .

§ 1. Fleksja stanowi dział gramatyki, który obejmuje tak zwaną odmianę wyrazów, t. j. deklinację i konjugację. Odmiana polega na tem, że wyraz znaczeniowo niezmienny, przybierając różne końcówki, nabywa zdolności wyrażania różnych stosunków składniowych względem innych wyrazów, z któremi wchodzi w skład zdania.

Odmiennia ż I, lm D. -i przestarz. «odmiana wyrazów; fleksja»: Nie można by czasem zrozumieć niektórych zjawisk, np. w odmienni pewnej gwary, gdyby się przedtem nie poznało dokładnie właściwych jej zjawisk głosowych. NITSCH Mowa 26. // SW.

Pod koniec pierwszego dziesięciolecia dziewiętnastego wieku pojawia się nowa większa gramatyka polszczyzny T. Szumskiego [...].

Flexio — odmiennia.

Istniejące w pewnych kategoriach nowe zamieszanie terminologiczne wywołało oczywiście chęć likwidacji istniejącego stanu rzeczy przez ustabilizowanie dla danych pojęć pewnych określeń. Ich projektu wraz z uwagami teoretycznymi dostarczył J. Karłowicz [...].

Flexio — odmiennia: modus imperativus — rozkaźnik. Copula — łącznica.