Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zdanie złożone podrzędnie

Hasło w cytatach: stosunek podrzędny, zdania złożone podrzędnie
Język: polski

Cytaty

Zdania złożone współrzędnie i zdania złożone podrzędnie. Zdania współrzędne. Zdania współrzędne: łączne i przeciwstawne; pod względem formalnym: spójnikowe i niepołączone (bezspójnikowe).

Zdanie złożone. Współrzędnie: Żołnierz strzela, Zdanie główne, Pan Bóg kule nosi. Zdanie główne. Podrzędnie: Dobry jak chleb, Zdanie główne, gdy nie ma kołacza, Zdanie poboczne.

Zdania złożone podrzędnie składają się ze zdań, pozostających względem siebie w związku zależności. [...] W zdaniach, pozostających względem siebie w związku zależności, odróżniać należy zdanie nadrzędne i zdanie podrzędne.

Stosunek części zdania złożonego: a) podrzędny (zdanie nadrzędne i podrzędne), formalnie niepołączony, np. nie wiem, kiedy powrócę do domu; spójnikowy, np. wiem, że jutro odjadę i względny, np. znam człowieka, który umie pracować za wielu.

Zdanie złożone podrzędnie [...], w którym między zdaniami zachodzi taki stosunek, jak między dwoma członami każdego związku w zdaniu pojedynczym: jedno jest nadrzędne, określone, drugie podrzędne, określające. Zdanie podrzędne, jako całość, nawiązuje bezpośrednio do jakiejś jednej tylko części zdania nadrzędnego, co się formalnie uwydatnia w tym, że ze stanowiska zdania nadrzędnego można o całość treści zdania podrzędnego zapytać tak, jak o podmiot, orzecznik lub różne określenia zdania pojedynczego.

Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].

Składnia: [...], okolicznik, przydawka, dopełniacz, dopowiedzenie, związek współrzędny, podrzędny, zdanie złożone współrzędnie, podrzędnie, współrzędne, łączne, przeciwstawne, główne, poboczne, nadrzędne, podrzędne, podmiotowe, orzecznikowe, określeniowe, przedmiotowe [...].