Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wykrzyknienie

Hasło w cytatach: wykrzyknienia
Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)

Cytaty

4ty Znak, nazywa się Wykrzyknik (Interjectionis nota). Piszę się tak ! Oznacza on wykrzyknienie, kładzie się po wyrazach z większem, niż zwyczajnie uczuciem wymówionych.

(!) po wyrazach lub zdaniach mocniejsze uczucie lub namiętność malujących, które wykrzyknieniem zowiemy.

Jak pytanie, tak i wykrzyknienie przy rozmaitych zwykło się używać wyrazach, mamy więc jeszcze bardzo wiele gatunków wykrzykników. Jeden Wykrzyknik może oznaczać różne uczucia, jako-to: oh! ô! ach! i t. p. różność tych uczuć, poznaje się z przyległych wyrazów.

What. Tylko z imionami nieżywotnemi, wyjąwszy w zapytaniach i wykrzyknieniach.

Prócz tego w pytaniach i wykrzyknieniach, wyrazy co za znaczą toż samo co jaki? Np. Co to za człowiek? Coby to była za szkoda!

Zaimek jakiż-aż-eż wyraża w wykrzyknieniach podziwienie, np. Cóż to za oczka, jakaż twarz, jakaż uprzejmość!

Powyższe prawidło jednakże tu nie jest dostateczném, niekiedy bowiem, mianowicie w zapytaniach i wykrzyknieniach kładziemy nie niż, lecz jak, chociaż nie z przeczeniem mówimy; więcéj przeto w takim razie trzeba uważać na myśl, niż na słowa, tj. uważać należy, czy w rzeczach porównanych lub zestawionych zachodzi lub nie zachodzi różnica przymiotu wyrażonego [...].

Orzecznik opuszcza się w odpowiedziach i wykrzyknieniach i w ogóle, gdzie go się łatwo domyślić można [...].

Łącznik być opuszcza się: [...] 2) W odpowiedziach, n. p. Czy brat jest chory? Chory. Jak się ma ojciec? Zdrów. 3) W wykrzyknieniach, n. p. Cicho! (bądźcie). 4) Gdy rzeczownik lub przymiotnik połączony jest z przekładnią, n. p. Dzieckoś (dziecko jesteś). Dobryś!