Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

znak wykrzyknienia
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: !
Język: polski
Dział: Interpunkcja (współcześnie)

Cytaty

Rozp/1830, s. 561

W piérwszém słowie okresu po kropce; również po znaku zapytania, i po znaku wykrzyknienia, jeżeli po nich nowy zaczyna się okres.

Bor/1830, s. 3 (3-4) Definicja

Znamiona przestankowe. Przecinek (,); znak przestanku małego i równo przeciętego głosu. Srednik (;); znaczy przestanek większy podniesionego i zawieszonego głosu. Dwukropek (:); znaczy przestanek jeszcze większy nieco spusczonego głosu. Kropka (.); znaczy przestanek największy gdy głos spusczony zupełnie ustaje. Znak wykrzyknienia (!); kładzie się po wyrazach mających się wymawiać wyższym i mocniejszym głosem. Znak pytania (?); pokazuje, iż głos podniesiony ma być niejako zakręcony. Znak zamilczenia (.....); kładzie się w miejscu wyrazów opusczonych. Ustęp; jest-to miesce próżne w pismie między końcem linii poprzedzającej, a początkiem następującej. Dyktując mówi się, Od ustępu. Oddzielnik (—);-znak pospolicie kładący się abo zamiast od Ustępu, między frazą zupełnie skończoną a nowozaczynającą się, lub też dla niepowtarzania wyrazu wyżej położonego. Paragraf (§); znak oddziału w pismie.

Bor/1830, s. 76

Wykrzyknik ô zwykł się częstokroć przez wyrzutnią opusczać, znak wykrzyknienia (!) zastępuje go: np. Ojcze! zamiast ô Ojcze!.

Desz/1846, s. 452

Wykrzyknik wiadomo już co oznacza. Znak wykrzyknienia kłaść się powinien zaraz przy wykrzykniku, lub kiedy się on opuszcza przy rzeczowniku, przymiotniku lub przysłówku w 5. skłonniku położonych [...].

Such/1849, s. XXIII Definicja

Znak wykrzyknienia (!). Znak wykrzyknienia, przy którym głos pewne wzruszenie umysłu oddaje.

Kurh/1852, s. 168 Definicja

Znak wykrzyknienia (знакъ восклицательный) używa się po wyrazach wymawianych z zadziwieniem lub inném jakiém uczuciem.

Łaz/1861, s. 255 (254-255)

[...] Piąty przypadek równie jak pierwszy jest niezależny (casus rectus), używamy go tylko wtenczas, gdy na kogo wołamy, Inb do kogo przemawiamy. W pierwszym razie, tj. gdy na kogo wołamy, jest przydatnią 2éj osoby, ukrytéj w czasowniku, i oddziela się znakiem wykrzyknienia lub przecinkiem, np. Pawle ! daj mi wody [...].

Łaz/1861, s. 363

[…] Duża litera początkowa pisze się: […] 3). Po znaku zapytania i wykrzyknienia piszemy dużą literę początkową, gdy odpowiedź lub inna myśl następuje […].

Łaz/1861, s. 371 Definicja

Znak wykrzyknienia (!). Przy znaku wykrzyknienia podnosi się głos i czyta się z takiém uczuciem, jakiém tchną słowa tym znakiem oznaczone.

Gr/1861, s. 7

Na końcu zdania kładziemy kropkę, jeżeli to jest zdanie opowiadające lub sąd o jakiéj rzeczy w sobie zawiera; znak pytania, jeżeli zdanie pytanie w sobie mieści; znak wykrzyknienia, jeżeli wyraża przemowę do kogo, życzenie, rozkaz lub wybuch uczucia [...].

Mał/1863, s. 402 Definicja

§. 845. Znak wykrzyknienia, wyrażający namiętne podniesienie głosu, wołanie, podziw, żal, oburzenie itp. kładziemy po zdaniach, które z uczuciem żywszém wypowiedzieć się mają, jako też po partykułach wykrzyknikami nazywanych. Równie pisze się ten znak pisarski i po wszystkich przypadkach Vtych, jeżeli takowe nie są położone w ciągu całego zdania [w tym bowiem razie kładzie się po nich tylko przecinek].

np. Biada! niestety! o nieba! bracie! o matko!

Czep/1871–1872, s. 9

[…] Przestanki w mowie oznaczają się w piśmie znakami pisarskiemi, z których używańsze są: przecinek (,), średnik (;), dwukropek (:), punkt (.), znak zapytania (?), znak wykrzyknienia (!).

Czep/1871–1872, s. 26

Wyraz w zdaniu, który się nie ściąga ani do podmiotu, ani do orzeczenia, oznaczający istotę, do któréj mówiący zwraca się, którą wzywa, nazywa się wezwaniem. Dla oznaczenia wezwania używa się zwykle istotnik. Wezwanie na początku i na końcu zdania ma po sobie znak wykrzyknienia (!), a w środku zdania kładzie się między przecinkami.

Lerc/1877, s. 110 Definicja

WYKRZYKNIK. Znak wykrzyknienia wyraża namiętne podniesienie głosu, wołanie, podziw, żal lub oburzenie. Znak wykrzyknienia kładziemy: 1. Po zdaniach, które z żywszem uczuciem wypowiadamy, np. Jak nieszczęśliwe nastały teraz czasy! 2. Po wykrzyknikach, np. O! biada! niestety! 3. Po piątym przypadku, jeżeli ten nie stoi w ciągu całego zdania, np. o nieba ! o matko! synu! ojcze mój! dzieci!

Jes/1886, s. 52

Po wykrzyknikach, (już to zaraz po nich, już to na koń­cu zwrotu lub zdania całego) kładzie się znak wykrzyknienia, zowiący się także: wykrzyknikiem; np. Ach – Biada!.

Powiązane terminy