Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

stopień

Hasło w cytatach: stopnie
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
  • Etymologia (Słoworód): Mał/1863
  • Fleksja czyli nauka o odmianach: Kr/1897

Cytaty

Uwaga. Stopniów jest 3, niski (positivus), wyższy (comparativus), najwyższy (superlativus), np. pięknie, piękniej, najpiękniej; ciemno, ciemniej, najciemniej.

Drugi zaś rodzaj przyrostków jest taki, że przymiotniki, do których one przyrastają, nie różnią się pomiędzy sobą samą istotą znaczenia, ale tylko stopniem własności, o którą chodzi, a zatém względnie. Tak np. mały, maluchny, maleńki, mniejszy, najmniejszy, mają co do istoty jedno i to samo znaczenie, parvus; ale różnią się co do stopnia téj własności, którą wyrażają. Jedne z nich bowiem wyrażają tę własność (małość) w większéj sile, inne znowu w pomniejszéj.

Formy gramatyczne, służące do oddania tych odcieni przymiotów, nazywamy stopniami: równym, wyższym i najwyższym; samą zaś odmianę - stopniowaniem przymiotników; np. stary, starszy, najstarszy.