of grammatical terms online
kończyć (się)
Quotations
Siłá też słow jest, co się u Rzymian kończą ná ra, oni záś przemieniáją ná ia, io.
Owe zás sylláby [...] kończące się ná astà przemieniàją się w Włoskim ná a, jáko Honestà Miásto Honestas Uczciwość.
Adiectiva tákże, álbo trojáko się kończą, in Masculino, kończą się ná, Us, albo R, in Foeminino, ná, A, in Neutro ná. UM. jáko Doctus, docta, doctum, Albo się kończą, dwojáko, in Masculino i Foeminino ná IS, in Neutro, ná E, jáko: Svavis, svave, wdzięczny. Albo się kończą, jednoráko, generis Omnis, jáko: Felix, szczęsliwy, Prudens, rostropny [etc].
Że ponieważ nie mowiemy Polszka, lecz Polska, w inszym przypadku w środek więcej liter wtrącać nie powinniśmy, ponieważ każdy spadek (casus) z mianującym powinien się zgadzać, a tylko różnymi literami, kończyć się powinien.
Czyli imiona konczące się na a oskarżający spadek konczyć powinny ą czyli ę [...] wielkę łaskę, albo: wielką mi łaską czynisz.
Le Vocatif singulier de cette Déclinaison est terminé comme le Nominatif.
[...]
Vocativus singularis tej Deklinacji kończy się jak Nominativus.
[Słowa] Wyłącz kończące się na, wszy, gdzie, w, dla uczciwości do poprzedzającej sylaby odkładane bywa, n. p. uczciw-szy.
O nakłanianiu się słòw Polskich. I. Substantiva kończące się na ca, ja, la, sza, w niektórych spadkach kończą się na i, lub y, w tych dobrze się też kończą na e.
I. Substantiva kończące się na ca, ja, la, sza, w niektórych spadkach kończą się na i, lub y, w tych dobrze się też kończą na e.
O nakłanianiu się słòw Polskich. I. Substantiva kończące się na ca, ja, la, sza, w niektórych spadkach kończą się na i, lub y.
Litera Г. wymawia się różnie [...] jak Х. w mianującym małej liczby (nominativus numeri singularis.) Богъ, i w Cudzoziemskich kończących się na угръ: Санкпетербургъ, Peterburg.
Podobne zatrudnienie w używaniu liter Е. i Ѣ. zachodzi [...] we wszystkich dawających spadkach małej liczby, w przekładalnych małej także liczby pierwszego skłonienia i drugiego (in omnibus dativis casibus numeri singularis primae, in casibus praepositionis etiam numeri singularis primae declinationis et secundae) procz kończących się na I.
Imiona, które kończą się na Ъ. w Rodzącym spadku Małej Liczby przemieniaią Ъ na A .
Poetowie opuszczają to 'S jeśli rzeczownik któremuby się dodać powinno było, kończy się na S.
Wyrazy kończące się na ous, mają trzecią od końca długą.
Może by lepiej było kończyć wszystkie na ę, dla różnicy od 6go przypadku, albo też kończyć wszystkie na ą, aby dla kilku wyrazów nie czynić nie potrzebnej excepcyi.
Rzeczowniki kończą się na wszystkie głoski, zacząwszy od a aż do ź, prócz na ą, u.
Słowa częstotliwe poznajemy powierzchnie po zakończeniach trybu bezokolicznego; kończy on się bowiem w słowach częstotliwych.
Przymiotniki kończą się na i, y, tudzież na b, d, g, k, ł, m, n, r, t, w, ż, sz, a to w niektórych przymiotnikach z wyrzutnią tychże i lub у końcowych, które po największey części wracać się mogą: np. tani, miły,— lub, hard, srog [...] zamist, luby, srogi, wesoły, i t. d.
Aby wyrazy jednakowo się kończące po sobie nie następowały, bo są przykre dla ucha np. Dawna sława nasza, długa trwała była.
W rzeczownikach kończących się na unek i pochodzących od słów zakończonych w trybie bez. na ować a w cz. ter. na u-ję, pisać należy u nie zaś ó, np. rysunek (rysować, rysuję), stosunek (stosować, stosuję).
É kréskuje się w zgłosce éj, kończącej wyraz, np. léj, koléj, piękniéj.
Przypadek VI, l. m. kończy się czasie przez skrócenie: ami, na i, y.
P. Ile osób rozróżniamy w mowie? O. Trzy: pierwsza ja, która mówię; druga ty, który mię słuchasz, trzecia on albo ona, o której ja mówię. Osobę pierwszą liczby mnogiéj formujemy dodając końcówkę my, do trzeciéj osoby liczby pojedyńczéj. [...] osoba 1-a kończy się na m, np. słucham, 2-a na sz, np. mówisz, 3-a stosownie do jednéj z 3 form.
Na co się kończy przymiotnik każdego rodzaju?
Słowa kończące się na a, należą do formy 1-éj; na e, do formy 2-éj; na i, y, do 3-éj .
Kończą się słowoczasowniki na bieć, cięć, leć, mieć, wieć, żeć, czeć i t. d. i zawierają słowa cierpiętliwe umysłowo i materjalnie, słabości, dążności, barwy rozmaite usiłowanie i namiętności.
Dział II. Kończące się jednakowo w pojedyńczej i mnogiej na i. Średni, dni, dnia, dnie.
Dopełniacz kończy się już to na a.
Wyrazy z przyrostkami -ski, -sko, -skość, -stwo, pisać należy zawsze przez s; wyrazy z przyrostkami -ki, -ko, -ka, -kość, których osnowa kończy się na z, pisać przez z, a więc: boski, praski, francuski, męskość, zwycięstwo i t. d. lecz: wązki, grzązki, blizki, ślizki, nizki, Francuzka, wiązka, wazka.
W dopełniaczu, celowniku i miejscowniku l. poj. rzeczowników na -ja po spółgłosce piszemy -ji: Arabji [...] natomiast samo -i po samogłosce w rzeczownikach kończących się w mianowniku na ja, jak też na -a lub -j np. szyi, nadziei [...].
To dotyczy tylko czasowników, które w 1os. 1. poj. czasu teraźniejszego, kończą się na zę.