terminów gramatycznych online
liczebnik wieloraki
Liczebnik jako część mowy tradycyjnie w gramatykach pol. wydzielany jest na podstawie kryteriów znaczeniowych [...]. Ze względu na znaczenie dzieli się l. na: l. główne, l. zbiorowe, [...], wielorakie (dwojaki, wieloraki; trojako), mnożne (podwójny, poczwórny, potrójnie).
Cytaty
Liczebnikami wielorakimi albo mnożnymi (multiplicativa) w ogóle nazywamy takie, które wyrażają jakąś mnogość albo rozliczność części, sposobów, własności, rodzajów, itp., wchodzących do składu rzeczy; np. linia geometryczna jest dwojaka, prosta albo krzywa; korzyść z nauk jest podwójna.
Liczebniki są [...]: wielorakie, które pokazują rozliczne gatunki lub własności jakiejś rzeczy, np. chleb jest dwojaki, żytni i pszenny.
Wielorakie czyli mnożne liczebniki są takie, które wyrażają mnogość albo rozliczność części, sposobów, własności, rodzajów itd. należących do składu rzeczy. Liczebniki wielorakie czyli mnożne odpowiadają na pytanie: iloraki? iloraka? ilorakie? i są następujące: pojedynczy-a-e, podwójny-a-e, potrójny, poczwórny, poszóstny, dziewiętny, dziesiętny [...]
§. 213. Liczebnikami wielorakimi albo mnożnymi (multiplicativa) w ogóle nazywamy takie, które wyrażają jakąś mnogość albo rozliczność części, sposobów, własności, rodzajów, itp., wchodzących do składu rzeczy; np. linia geometryczna jest dwojaka, prosta albo krzywa; korzyść z nauk jest podwójna.
Liczebniki: pojedyńczy, podwójny, potrójny, albo: jednaki, dwojaki, trojaki, albo: jednokrotny, dwukrotny, trzykrotny itp., nazywamy [liczebnikami] wielorakiemi albo mnożnemi, ponieważ wyrażają jakąś mnogość i wielorakość części lub własności, wchodzących do składu pewnej rzeczy.
Do przymiotników zbliżają się wielce zakończeniem czyli formą imiesłowy (jak pierwszy, a,e.— drugi, a, e, itp.); dalej liczebniki wielorakie (jak pojedyńczy, a, e,—jednokrotny, a, e,— tyloraki, a, e, itp.);
Liczebniki wielorakie oznaczają rozliczność części składowych lub własności danego przedmiotu: jednaki, dwojaki, trojaki, czworaki, pięcioraki, ... tyloraki, iloraki, wieloraki.
Liczebniki wielorakie (numeraes proporcionaes): simples jednaki, pojedynczy, duplo podwójny, dwojaki, triplo trojaki, trzykrotny, [...].
§ 78. V. Liczebniki wielorakie. Linja może być dwojaka: prosta albo krzywa. Korzyść z nauki jest podwójna: dla siebie i dla drugich. Motyle bywają trojakie: latające za dnia, o zmierzchu i w nocy. Liczebniki takie, jak: dwojaki, -a, -e, podwójny, -a, -e, trojaki, -a, -e, czworaki, -a, -e, poczwórny, -a, -e, i t. d. oznaczają, że osoby lub rzeczy mogą być różnego rodzaju, i nazywają się liczebnikami wielorakiemi. Odpowiadamy niemi na pytanie: iloraki?
Liczebniki porządkowe i ilościowe (główne, ułamkowe, zbiorowe, wielorakie, mnożne) oznaczone i nieoznaczone.
Ze względu na znaczenie dzielimy liczebniki na: 1. porządkowe (pierwszy, wtóry, setny...), 2. ilościowe, z pośród których wyróżniamy: a) główne (pięć, dziesięć...), b) ułamkowe (pół, półtora, półtrzeci...), c) zbiorowe (czworo, dzisięcioro...), d) wielorakie (dwojaki, trojaki...), e) mnożne (podwójny, potrójny), 3. oznaczone (dziesięć, ośmnaście...), 4. nieoznaczone (mało, wiele, kilka...)
[Liczebniki] Wielorakie (multiplicativos):
simples - pojedyńczy, jednaki (a, ie)
duplo (duplice) - podwójny, dwojaki
★Liczebniki (numeralia) ★oznaczone i ★nieoznaczone: a) ★porządkowe (ordinalia), b) ★ilościowe: 1) ★główne (cardinalia), 2) ★ułamkowe, 3) ★zbiorowe, 4) ★mnożne, 5) ★wielorakie.
Wielorakie, p. liczebniki.
Podobną popularność, jaką za czasów Oświecenia zyskał podręcznik Kopczyńskiego, w drugiej połowie dziewiętnastego wieku osiągnęła gramatyka A. Małeckiego [...].
Nomen substantivum singulare — rzeczownik jednostkowy, abstractum — oderwany, numerale cardinale — liczebnik właściwy, główny, ordinale — porządkowy, collectivum — zbiorowy, multiplicativum — mnożny, wieloraki, indefinitum — nieokreślony, nieoznaczony [...].
Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].
Semantyka: wyraz samodzielny, rzeczownik oderwany, jednostkowy, liczebnik oznaczony, ilościowy, główny, ułamkowy, porządkowy, zbiorowy, mnożny, wieloraki, nieoznaczony [...].