Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas

Hasło w cytatach: czás
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)
  • Cz. I. Powierzchność języka. Rozdział IX. O słowie: Kop/1817
  • Część druga. O częściach dyskursu: Duch/1699
  • Oddział II. Budowa języka samskrytu: SkorM/1816
EJO 1999, 97 Definicja współczesna

Czas. Kategoria gramatyczna czasownika, prymarnie wyrażająca stosunek czasowy momentu zdarzenia, o którym mowa w zdaniu, do chwili mówienia, sekundarnie używana także do wyrażenia modalności.

Cytaty

Konjugacya słow jest złożona ze czterech części, to jest sposobow, czásow, osob, i liczby.

Czás znaczy kiedy się rzecz dzieje. Słowá trzy czásy mają, ktore są, teraźniejszy, przeszły, i przyszły.

Słowa Samskrytskie czasują się przez tryby, osoby, liczby, rodzaje, czasy czyli klassy i głosy (voces).

Czasów czyli klass albo istotnych form czasowania jest dziesięć [...].

Pospolicie w mowie naszéj, albo oznajmujémy co komu, albo rozkazujémy. Stąd urodziły się dwa tryby. Tryb oznajmujący, nájbogatszy jest w zakończénia, bo téż względy do tego Trybu należące są nájliczniéjsze. Względy mówię, czasu, liczb, osób, rodzaju. [...] CZAS. Trzy są w formach rubryki na trzy czasy [...].