terminów gramatycznych online
imię antroponim
Cytaty
Gatunki i Nazwiska Rzeczowników. Rzeczownik żywotny [...] nieżywotny [...] mężczyński, gdy nazwisko lub imie mężczyźnie tylko służy: Radziwiłł, Hetman, Jan, — Publius.
Rzeczownik kobiecy, jest-to nazwisko lub imie li kobiecie służące: Żabianka, Józefa, — Minerwa. [...] — osobowy, gdy znaczy imie osoby: Alexander, Zygmunt, Anna, — rodowy, ten co jednemu tylko służy jakiemu rodowi: Kopernik, Krasicki, — urzędowy, gdy urząd znaczy: Senator, Wojewoda, Kasztelan, Sędzia, — stanowy, gdy znaczy stan jaki: rolnik, kupiec, ślachcic, nauczyciel, ksiądz, żołnierz.
(1) Przymiotniki są czworakie, a nie troiste jak wielu mniema:
a) Przymiotniki imionowe zielony, a, e, biały, a, e,
b) — słowne z zieleniały, a, e,
c) — imiesłowowe z zieleniony, a, e,
d) — zaimkowe ten, a, o, mój, a, e.
Możnaby doliczyć imiona osób na ski, i cki, np. Zamojski, a, Czarnecki, a.
Imiona i nazwiska ludzi [...]; np. Lech, Bolesław, Wanda, Jadwiga.
Pisze się przteo początkowa litera większa. [...] W rzeczownikach szczególnych czyli własnych. Do tych należą imiona i nazwiska osób, tudzież nazwy narodów, części świata, krajów, miast, wiosek, i innych miejsc, oraz gór, mórz, jezior, rzek; imiona istot usobionych, tudzież imiona dawane niekiedy zwierzętom i rzeczom nieżywotnym, jakiemi są niektóre gmachy, okręty, dzwony i t p. na koniec tytuły dzieł.
Zjawiają się na widowni europejskiej, pod koniec 4 stulecia i pierwszej połowy 5go po Chr. jimiona nowych książąt sławiańskich przewodców ludu; za historyczne i pewne uznane przez dziejopisarze w wielu nawet wrogich, i nieprzychylnych dla Sławian, bo ci książęta zostawili nie zatarte slady po sobie, i nazwy krajów od jich jimienia.
Nieulega wątpliwości, i dowodzą te rozliczne nazwy gór, rzek, krajów, że wziętemi zostały od jimion tych 4ch książąt, Sweładowiczów, którzy stanowią w dziejach już nową epokę.
Do imion własnych należą:
a) Imiona i nazwiska ludzi tudzież nazwy bogów, a także osobne nazwy zwierząt: Bolestaw, Jadwiga, Jan, Zamojski, Sokrates [...].
b) Nazwy krajów, gór, wód, miast i t. p. np. Europa, Włochy. Tatry, Bałtyk, Wisła, Gniezno, Bielany.
W pisowni imion własnych obcego pochodzenia trzymamy się dwojakiéj zasady: 1-o, jedne z tych imion tak dalece są nam znane, żeśmy je całkowicie spolszczyli, np. Sofokles, Edyp, Cezar, Oktawian, Tamiza, Men, Ren, Poczdam, Lipsk, Szekspir, Paryż, Wolter, Wiedeń, itp
Pieśń Bogarodzica, Książeczka Nawojki i t. d. (w tych ostatnich drugą część nazwy stanowi imię, które oddzielnie piszemy przez wielką literę).
§ 319. Między starodawnemi imionami są liczne, mające pierwszy człon na -i: Suli-sław (1136), Suli-dat 1136, Suli-borowice Długosz Lib. benef. I, 325, Suli-gostow XVI w. por. stsł. suliti — inflari [...].