Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

quantitas

Język: łaciński

Cytaty

Et quamquam ipsi latini acutarum vocalium et gravium in scribendo nullam faciant differentiam pro eo, quia de earum quantitate sufficientes atque diffusas habent regulas, quas sciendas per latinos presupponunt.

[Co prawda, łacinnicy nie czynią tam żadnej różnicy samogłosek wysokich i niskich, dlatego że o ich iloczasie mają dostatecznie obszerne reguły, które - jak przypuszczają - łacinnicy umieć powinni, s. 103.]

ILOŚĆ ilość, wielko, mało quantitas S. 128. Zob. JAKOŚĆ, TAKOŚĆ, WIELKOŚĆ.

Quantitas. RN (wykl. przednia).

Penultimam syllabam in vocibus suis (exceptis semilatinis in a & um desinentibus, cuiusmodi sunt orácya, audytoryum & c. in quibus Latinum accentum seu quantitatem servamus) producunt Poloni.

Pisz tákże Carus, miły: a nie Charus, ponieważ per tropum od Carus drogi, pochodzi, á nie od χάρισ [cháris], z ktorem się áni in Forma, áni in Quantitate, nie zgadza.

W składach słow, ma bydź zachowana ilkość (Quantitas) to jest przyzwoite syllab przeciągnienie, albo skrocenie: ktore znaczy zniżenie głosu, albo podniesienie. Georg: Cnap. Thesauri Polon. Lat. Graeci V. Natężenie. Powiada, że tylko w poprzedzającej, ostatnią syllabę Polacy głos natężają. Trudno jednak przeczyć, żeby (jako w inszych mowach) w Polskim języku, słowa mieć nie miały, ukrytych miar, przeciągania, i skrocenia.

P. Co jest ilkość sylab po Łacinie quantitas? O. Jest wymiar czasu na dłuższe lub krótsze wymawianie syllab, ktore tedy z przeciągiem wymawiają się, długiemi; krotkiemi, ktore prędko zbiegają się, ktore zaś obiema sposobami wymawiać się mogą, albo przynajmniej w wierszu zażywać, spolnemi nazywamy.

Ilkość Sylab po Łacinie zwana quantitas jest wymiar czasu na dłuższe lub krotsze wymawianie sylab; ktore tedy z przeciągiem wymawiają się, długiemi; krotkiemi, ktore prędko zbiegają się; ktore zaś obiema sposobami w wierszu brać się mogą, spólnymi nazywamy.

Quantita[s]. Iloczas.

O jiloczasie (quantitas syllabarum) w ogóle, a w szczególności w językach polskim i starosloioiańskim. Tym wyrazem, utworu Kopczyńskiego, oznaczámy trwanie samogłoski saméj, lub okrytéj spółgłoskam i, np. a, na, nad i przez to samo trwanie zgłoski [...].