terminów gramatycznych online
półsamogłoska
Język: polski
- Forma i znaczenie piśmiennych postaci samskrytu: SkorM/1828
- Głosownia: PolTerm/1921, Król/1922
- IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
- Nauka o głoskach: Łaz/1861
- Oddział III. Wyjątek z gramatyki samskrytu: SkorM/1816
- Słowniczek: Gaert/1927
- Uwaga nad tem i objaśnienia, co do podziału spółgłosek przez Mrozińskiego: Oż/1883
Półsamogłoski są dźwiękami o charakterze samogłoskowym, nie występującymi jednak w funkcji ośrodka sylaby [...].
Cytaty
Z pomięszanych postaci, pierwsze cztery i dwie ostatnie są półsamogłoskami (semi-vowels) [...].
Szereg 6. Półsamogłoski य ja, र ra, ल la, व wa.
[…] Głoska r wyrabia się nie przez pojedyncze odbicie języka od podniebienia, lecz przez drganie jego pod podniebieniem, a właśnie to drganie może trwać czas dłuższy, i tę spółgłoskę czyni łatwiejszą czyli półsamogłoską.
[...] Przestawianie spółgłosek. [...] Spółgłoski płynne ł, n, r, mają własność półsamogłosek, w staro-słowiańskim zastępowały one samogłoski, jak dotąd w czeskim [...]; w polskim zaś ta własność ich w tém się pokazuje, że samogłoska przed niemi lub po nich stać może, i że brzmienie téj samogłoski jest zmienne, np. marznąć, mróz; śmierdzić, smród [...].
W wyrazach jest następnych, półsamogłoską złączoną z drugą samogłoską dla pomocy cieńszego wyrażenia się w mowie jakoto: N-ie.
Zmiany głoskowe. Zmiany żywe i historyczne. Wymiany głoskowe (oboczności). Głoski oboczne. Głoska podstawowa i oboczna. Upodobnienie głoskowe (do przedniej głoski czyli wsteczne, do następnej głoski czyli postępowe, pod względem artykulacji krtani, pod względem miejsca artykulacji w jamie ustnej, pod względem stopnia rozwarcia narządów mowy). Stosunek chronologiczny zmian głoskowych. Wzdłużenie (samogłoski podstawowej). Stwardnienie i zmiękczenie spółgłosek. Iloczas. Samogłoski długie i krótkie. Dwugłoski. Półsamogłoski (mocne i słabe). Samogłoska e ruchome. Przestawka głosek.
Półsamogłoski. W języku prasłowiańskim istniały tak zwane jery ь i ъ mocne i słabe. Mocne w środku wyrazów np. mъchъ, dьnь przeszły w naszym języku w e, słabe zaś te, które zamykały wyrazy, zamilkły zupełnie.
Głoski, najmniejsze elementy wymawianiowo-słuchowe. Dzielą się ogólnie na: [...] c) otwarte samogłoski (pełnogłoski), półsamogłoski, spółgłoski.
Półsamogłoski, (półgłoski, jery): a) ъ twarde (jor), b) ь miękkie (jer); ъ̥ , ь̥ , półgłoski mocne (zgłoskotwórcze), ь̯ , ъ̯ słabe (niezgłoskotwórcze).
Językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej stanowiący pierwszy wyraz jej unifikacji od czasów Kopczyńskiego [...].
Terminologia. Głosownia: głoska (bez)dźwięczna, samogłoska przednia, środkowa, tylna, wysoka, średnia, niska, szeroka, wąska, czysta, jasna, pochylona, (nie)zgłoskotwórcza, ruchoma, dwugłoska, półsamogłoska mocna, słaba [...].