terminów gramatycznych online
przedmiot bliższy
Cytaty
Przedmiot, na który spływa działanie podmiotu [...]; ten pospolicie przedmiotem biernym albo bliższym nazywamy, i w przypadku 4tym kładziemy.
UWAGA. Po czém poznajemy zdanie pojedyńcze? Po tém, że ma tylko jeden podmiot, jeden orzecznik, jeden przydatek, jeden przedmiot bliższy czyli biernik od orzecznika zależny, jeden celownik i t. d.; krócéj mówiąc, poznajemy zdanie pojedyńcze po tém, że ma tylko po jednym wyrazie z każdego stósunku.
Podmiot i przedmiot bliższy — są to pierwszorzędne pozycye syntaktyczne, a w takich i rodzaj gramatyczny nie może obojętną być rzeczą.
Tak samo też kładziemy i przedmiot bliższy (objekt) zdania, ilekroć takowy zawisł od orzeczenia ujemnego, zaprzeczonego, cząstkowo tylko działającego na to, co téj czynności podlega, już nie w zwykłym w takich razach t. j. IVtym przyp., lecz w IIgim jako t. zw. ujemnym lub też udziałkowym.
Słowa nieprzechodne nie mają przy sobie przedmiotu bliższego (w bierniku lub dopełniaczu), lecz mogą mieć przedmiot dalszy, do którego się odnosi czynność, i ten wyrażony bywa w celowniku lub też w innym przypadku.
Przedmiot, położony w przypadku IV-tym, nazywa się przedmiotem bliższym. Przedmiot, położony w przypadku III-cim, nazywa się przedmiotem dalszym, jeżeli w tem samem zdaniu jest inny przedmiot bliższy.
Określenia. Rodzaje określeń: a) właściwość: przydawka (dopowiedzenie, dopełniacz, przydawka), b) stosunek: okolicznik (miejsca, czasu, sposobu); c) przedmiot: przedmiot (nietylko w bierniku), bliższy i dalszy.
Przedmiot w zdaniu. W dopełniaczu: Z tęsknotą oczekujemy wiosny. [...] Naczelnik ogłosił ludowi, przedm. bliższy, wolność, przedm. dalszy
W zdaniu może się znajdować czasownik przechodni (verbo transitivo), oznaczający czynność przechodnią, która z osoby działającej przechodzi na jakąś inną osobę lub rzecz. W zdaniu, ta osoba lub rzecz odbierająca działanie nazywa się przedmiotem (objecto, complemento). Przedmiot może być bliższym (objecto directo), a poznaje się go po tem, że jest odpowiedzią na pytanie: o que? (co?), quem? (kogo?), n. p. vi uma casa (widziałem dom).
I. Części zdania: [...] C. ★Określenia: a) ★przydawka, określająca właściwość [...]; b) ★okolicznik, określający stosunek [...]; c) ★przedmiot (dopełnienie, obiectum) określa wyrazy wskazując na osobę lub rzecz, np. pisał książkę. Przedmiot przy czasowniku może być ★bliższy, np. (mam) zeszyt lub ★dalszy, np. (dałem) mu (książkę).
Wszystkie działy szeroko rozbudowane posiada jednak dopiero gramatyka J. Muczkowskiego [...].
Propositio descriptiva — zdanie opowiadające [...], obiectum directum — przedmiot bliższy, indirectum — dalszy, appositio — dodatnia, przydatnia (wyd. 2), propositio componens — zdanie spółrzędne (wyd. 2), principalis — przednie, główne, nadrzędne, głównik, subordinata — poboczne, podrzędne, podrzędnik [...].
Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].
Składnia: przynależność, zdanie oznajmujące, pytające, wykrzyknikowe, (nie)rozwinięte, podmiot, orzeczenie zasadnicze, (nie)rozwinięte, zdanie bezpodmiotowe, orzeczenie czasownikowe, imienne, orzecznik, łącznik, określenie, przedmiot bliższy, dalszy [...].