Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

litera niema spółgłoska

Hasło w cytatach: niema, nieme
Język: polski
Geneza: por. łac. litterae muttae (mutus 'niemy'), niem. Stummen Buchstaben (stumm 'niemy')
Dział: Fonetyka (współcześnie)
  • Część pierwsza. O wymawianiu liter: Lor/1907
  • II. Początki polskiej terminologii gramatycznej. Od Odrodzenia do czasów saskich: Kor/1961
  • Nauka czytania: Sekl/1547
  • O literách włoskich i wymowieniu ich: Sty/1675
Ewolucja terminu

littera niema, niema

Cytaty

Głośnik miedzy dwiema niemema. Bab bąb beb bęb [...]

Dwie nieme pr[z]ed głośnikiem. Bda bdą bde bdę [...]

Konsonantámi záś społ brzmiące lub nieme, te wszystkie insze litery oprocz owych piąćiu [wokał = samogłosek].

Portugalskie h (agá) jest literą niemą czyli niegłośną, t. j. wcale się nie wymawia; sylaby ha, he, hi, ho, hu, hy czytają się zupełnie jak a, e, i, o, u, y:

hora (cz. ora) godzina hoje (cz. oże) dziś [...].

Zupełnie inaczej wygląda ona w gramatyce włoszczyzny A. Styli [...].

Terminologia. Litera vocalis e, i — litera sama przez się brzmiąca, wokał(a) cienka, subtelna, a, o, u — rubsza, mią(ż)sza, consonans muta — spół brzmiąca, konsonans, konsona (s. 224) niema, lenis — cienka (s. 9—10), fortis — ruba; syllaba — syllaba, accentus — akcent.