terminów gramatycznych online
verbum auxiliare
Język: łaciński
- Chapitre II. Des verbes / Rozdział II. De verbo: Fook/1768
- Część II. O wykładaniu. & 1. O znamionach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1794
- Część II. O etymologii. O terminach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1766
- Część II. O wykładaniu. § I. O znakach grammatycznych (wykaz terminów, łac. - pol.): Gott/1774
- Część druga. O częściach dyskursu: Duch/1699
- De Verbis & Participiis Abo o Verbach i Partycypiach: Gott/1762
- Mownia: Morz/1857
- O Etymologii: Kon/1759
- O Etymologii. §. I. O wyrazach grammatycznych (słowniczek łac.-pol., s.12-13): Gott/1787
- O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
- O słowie: Lub/1778
- Rozdział VI. O słowie: Kop/1778
- Syntax: Cas/1797
- Słownik: Mon/1780
- Traktat II. O częściach dyskursu: Dąb/1759
- Zbiór nowych słów w tej gramatyce: Gddk/1816
Cytaty
Verba auxiliaria, pomocne słowá bez ktorych Włoszy w złączániu słow, nic wskoráć nie mogą. á tych mają dwoje, miánowićie pierwsze, Io sono ja jestem [...] Á wtore Io hò mam.
VERBUM AUXILIARE.
SONO Jestem.
INDICATIVUS PRAESENS.
Singularis, Jo sono, Ja jestem [...]. Pluralis Noi siāmo My jesteśmy [...].
Ktorego zwyczáju mowy nie uzywa sie: gdyż ráczej Włoszy cum Perf: S. et Comp: verbi aux. sono mawiáją.
Klucz Języka Fráncuskiego [...] jest, nauczyć się tych słow, Avoir, i être dobrze konjugowáć i złączyć, ktore te słowa zowią się auxiliaria, po Polsku pomocne, bo się ná nich wszystkie słowá ják activa, ták passiva składáją.
Klucz języka Francuskiego i najpewniejszy sposob do pojęcia prędko tegoż jezyka, jest nauczyć się tych słow, Avoir i étre, dobrze konjugować i złączyć, ktore te słowa zowią się auxiliaria, po Polsku pomocne, bo się na nich wszystkie słowa jak activa i passiva składają.
CONJUGACYA Verbi Auxiliaris sum.
Te Verba Sein/ haben/ Werden/ nazywaią śię Auxiliaria abo pomagaiące [...].
Auxiliaria verba, posiłkuiące słowa.
Le Verbe Sum, es, est, est un Verbe Auxiliare, car il fert à la formation de plusieurs tems.
[...]
Verbum Sum, jestem, es, est, nazywają Verbum Auxiliare, posiłkującym, albowiem służy do formowania wielu czasów innych Werbow.
Auxiliaria verba, posiłkuiące słowo.
Przyszły niedoskonały, staje się z nieskończonego pierwszego, i posiłkuiących słów (verba аuxiliaria) буду będę, стану zacznę, na przykł: буду писать będę pisał.
Te dwa słowa polskie Jestem i Mam, a jedno łacińskie Sum, nazywają się Posiłkowe (Auxiliaria) bo gdy któremu Słowu braknie w jakim Czasie osobnego zakończenia; one mu na posiłek przychodzą, np. Słowo, Mówię, nie ma samo czasu przyszłego tak jak słowo Powiadam, Powiem: używamy tego Słowa Posiłkowego: Bedę mówił lub mam mówić.
Słowa [...] są wielorakie. Verbum activum. Słowo czynne. Verbum passivum. Słowo bierne. Verbum deponens. Słowo pokładne, które ma zakończenie bierne (terminationem passivam) à znaczenie czynne (significationem activam). Verbum auxiliare. Słowo posiłkowe. Verbum regulare. Słowo foremne. Verbum irregulare. Słowo nie foremne. Verbum personale. Słowo osobiste. Verbum impersonale. Słowo nie osobiste. Verbum neutrum. Słowo nijakie, t.[to] j. [jest] ani czynne, ani bierne. Verbum frequentativum, Carisio, iterativum. Słowo częstotliwe, czyli powtorzyste. Verbum reciprocum. Słowo zaimkowe etc. etc.
Auxiliare verbum posiłkowe słowo.
Auxiliaria verba, posiłkuiące słowa.
Verba, słowa. activa, czynne. anomalia, nieforemne. auxiliaria, posiłkuiące. composita, złożone. simplicia, niezłożone.
Mit dem Verbo auxiliarii componirtes Futurum.
[Verbum] Auxiliare. [Słowo] Posiłkowe.
Wreszcie sprawomiany okazały się niedosyć wystarczającemi w własném ich mianie do oddawania wszelakich względów, w jakich sprawy przedstawiały się pojęciu; słowo człowieka nadało im także pomocników, których ogół przezwiéjmy posiłkowiec, (verbum auxiliare).