Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo proste czasownik

Język: polski

Cytaty

Naprzód tu generálnie wiedzieć należy, iż kiedy słowo prosté jest irregulárne, to i wszytkié z niego składáné są tákiész.

Pierwiastkowe i pochodzące słowa są proste, albo złożone. Proste same przez się stają się bez przyłożenia jakiej kolwiek innej części mowy; даю daję, ставлю stawię. Złożone stają się, 1.) z Imienia i słowa [...].

Czasow mają Rossyjskie słowa dziesięć: ośm od prostych, a dwa od złożonych. Od prostych. 1.) Terazniejszy (Praesens): трясу trzęsę [...] 2.) Przeszły niedoskonały (Praeteritum imperfectum): трясъ trząsł [...] 3.) Przeszły jednokrotny (Praeteritum unicum): тряхнулъ trząsnął [...] 4.) Dawno przeszły pierwszy (Plusquam perfectum primum): тряхивалъ trząsywał [...] 5.) Dawno przeszły wtóry (Plusquam perfectum secundum): бывало трясъ bywało trząsł [...] 6.) Dawno przeszły trzeci (Plusquam perfectum tertium): бывало трясывалъ [...] trząsywał [...] 7.) Przyszły niedoskonały (Futurum imperfectum): буду трасти będę trząsł, стану бросать [...] zacznę ciskać [...] 8.) Przyszły jednokrotny (Futurum unicum): тряхну trząsnę [...] Od złożonych. 9.) Przeszły doskonały (Praeteritum perfectum) na przykł: написалъ napisał, od пишу piszę; 10.) Przyszły doskonały (10. Futurum perfectum): напишу napiszę.

[Временъ имѣютъ Россїйскїе глаголы десять: осмь отъ простыхъ, да два отъ сложенныхъ; отъ простыхъ, 1) настоящее, трясу, глотаю, бросаю, плещу, 2) прошедшее неопредѣленное: трясъ, глоталъ, бросалъ, плескалъ; 3) прошедшее однократное: тряхнулъ, глонулъ, бросилъ, плеснулъ; 4) давно прошедшее первое; тряхивалъ, глатывалъ, брасывалъ, плескивалъ; 5) давно прошедшее второе: бывало трясъ, бывало глоталъ, бросалъ, плескалъ; 6) давно прошедшее третїе: бывало трясывалъ, глатывалъ, брасывалъ, плескивалъ, 7) будущее неопредѣленное: буду трясти; стану глотать, бросать, плескать, 8) будущее однократное; тряхну, глону, брошу, плесну. Отъ сложенныхъ, 9) прошедшее совершенное, напр: написалъ отъ пишу; 10) будущее совершенное: напишу. Łomonosow, 1757, § 263. ]

Przeszły doskonały mają proste słowa od swoich złożonych, na przykład: Хвалю chwalę, пoхвалилъ pochwalił, od похваляю pochwalam.

Słowa częstotliwe są w tem właściwe, iż czy to one są proste albo też złożone, zawsze czasy ich są temi samemi zewnętrznie i wewnętrznie, i ze one zawsze wszystkie czasy i imiesłowy mają, np. mawiać, mawiam, będę mawiał, mawiający, mawiając; wymawiać, wymawiam, będę wymawiał, wymawiający, wymawiając.

Глаголы по составу своему бываютъ: 1) Простые, proste, несоединенные съ другими словами; напр. działać, nosić, chodzić.