terminów gramatycznych online
nomen collectivum
Język: łaciński
- Część trzecia prawideł gramatycznych, szykownia: Szum/1809
- De Syntaxi: Men/1649
- Dodatek trzeci: Szum/1809
- Etymologia: Woy/1690, Raph/1698
- Etymologie, oder Wortforschung: Cas/1797
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
- Imię: Müll/1750
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1863, Mał/1879
- Nauka o słowach i ich odmianach: Łaz/1861
- O Etymologii: Kon/1759
- O imieniu: Lub/1778
- O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
- Regula Septima: Malcz/1696
- Syntax: Cas/1797
- Syntaxis: Cell/1725
- Słownik: Kn/1621, Kn/1644 (I wyd. 1626)
- Wykład znaków i abrewiacji: Tr/1764
Cytaty
Pięcioro, Idem quod pięć, vel pięć ich. Sed de certis rebus dicitur, ut de carentibus singulari numero, Pięcioro chlebá, pięcioro słońce, zboże [...]. Idem de nondum adultis, pięcioro kurcząt, prosiąt [...]etc. item de pluralibus et collectivis ut pięcioro taczék, nożyczék do strzyżenia [...].
Collectivum Nomen apud Grammaticos est quod singulari numero multitudinem significat. ut Populus. Plebs: Concio. Priscian. τὸ συλλεκτικόν [tò syllektikón]: τὸ συλληπτικόν [tò syllēptikón] Diomed. περιληπτικὸν [perilēptikòn] vocat.
Licet Bráćia/ Xięża et similia nomina collectiva sint faeminini generis et singularis numeri, illis tamen apponimus saepe adiectivum pluralis numeri et generis masculini.
Collectiva są te, copia wiele, siłá. Paro pará, sestina szosta część.
Idem esto iudicium de collectivis nominibus, qualia sunt szláchtá, czeladź &c.
[...] die Nomina Numeralia von 5. biß 1000. nehmen allemahl Genitivum Plurale oder Collectivi Nominis Singularem zu sich.
Wenn nehmlich von denen Wörtern, die keinen Pluralem haben, ingleichen die keinen Singularem haben, von denen Collectivis, und von jungen Thieren die Rede ist, e.g. pięcioro chlebá, 5. Brodte, troie nozyczek, 3. Scheren [...].
[...] ingleichen die Nomina Collectiva, welche im Singulari eine Vielheit bedeuten [...].
Nomina Collectiva [ktore zebránie álbo gromáde, wielość, wyznaczáją) e. g. Collegium, Concilium, concio, cohors, civitas, coetus, Ecclesia, exercitus, facultas, familia, gens, manus, oppidum, pars, populus, schola, turba, vicinia, położone bywáją in Singulari, jáko Hector fortissimus gentis Troianæ.
Ein Nomen collectivum ist ein solches Wort, welches mir eine Sache so vorstellt, dass auch sogar im Singular, viele Sachen auf einmal, in dieser einen Sache zum Wortschein kommen.
Co iest Nomen Collectivum? Jest, ktore w liczbie małey wiele rzeczy znáczy. vg. Populus lud, turba gromada, gens naród, grex trzoda.
collec. comm. Collectivum, Commune. Równym się insze terminy Gramatyczne skroczyły sposobem.
Imiona zgromadzalne (Nomina Collectiva) i tych rzeczy, które podług miary, liczby, albo wagi rozdzielają się, w Rodzącym więcej kończą się na У. niżeli na А: анисъ anyż, анису anyżu.
Die Collectiva, welche schon im Singul. Numero eine Vielheit bedeuten, haben bey den Polen dennoch einen Pluralem.
Weil hier einige als ein Collectivum können genommen werden.
Wyrazy zbiorowe (Collectiva), zgadzają się z słowami liczby mnogiej i pojedynczej np. część padła, część wzięci w niewolą zostali.
Zbiorowy, collectivus.
Imiona osób i rzeczy są: [...]. 2. Spólne (communia), a te są: a). Pospolite czyli rodzajowe (appellativa), tj. nazwy całego rodzaju osób lub rzeczy, i każdéj do nich należącéj jednostki, np. człowiek, nauczyciel [...]. b). Zbiorowe (collectiva), które oznaczają zbiór pojedyńczych osób lub rzeczy, np. naród, lud [...]. c). Imiona rzeczy podzielnych czyli tworzyw (materialia), a te oznaczają rzeczy, których najmniejsza część ma imię całości, np. mléko, sér [...].
Nadto co innego są rzeczowniki zbiorowe (collectiva), oznaczające cały ogół osób lub rzeczy, np. szlachta, wojsko, stado, zboże, pieniądze, a co innego rzeczowniki jednostkowe, jak np. szlachcic, ułan, koń, ziarno, grosz.
Nadto co innego są rzeczowniki ZBIOROWE (collectiva), oznaczające cały ogół osób lub rzeczy, np. szlachta, wojsko, stado, zboże, pieniądze, a co innego rzeczowniki JEDNOSTKOWE, jak np. szlachcic, ułan, koń, brzoza, grosz.
Pnie (collectiva) na -ьje wzgl. -ije tak samo: dąbie prącie włósie kłósie.
Za cyrkumfleksem przemawia collectivum pąpie.
Feminina typu rolá głębiá...., także masc. sędziá i coll. bracia księża.