Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

pronomen interrogativum
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: interrogativa, interrogativo, interrogativum, pronomina interrogativa
Język: łaciński
Dział: Części mowy (współcześnie)

Cytaty

Mora/1592, s. 135 I4r [139] Definicja

Quot sunt [Pronomina] Interrogativa? Unum mobile: Quis, Quae, Quod. [...] Cur dicuntur Interrogativa? Quia per ea interrogamus: iż przez nie się pytamy.] Ut, Quis venit? Cuium pecus? [Czyje to bydło?]

[Ile jest [zaimków] pytających? Jeden ruchomy: "quis" ('jaki'), "quae" ('jaka'), "quod" ('jakie'). [...] Dlaczego nazywają się "pytające"? Dlatego, że przez nie pytamy, np. "Quis venit?" ('Kto przybył?'), "Cuium pecus?" ('Czyje to bydło?').]
Men/1649, s. 53

Kto? proprie interrogativum est.

Gut/1669, s. 200-201

Wie vielerley sind die Vornennwörter? Secherley. 1. Sind die / so auff eine gewisse Person weisen [Demonstrativa] Ja ich / Ty du / Ten dieser / In der / Ow Jener. 2. Die auff das vorhergehende wort sehen [Relativa] als: On Er. Ten der. Tenże derselbige. Ktory welcher. 3. Die umb etwas fragen [Interrogativa] als: Kto wer / Ktory welche / wieloráki? wie vielerley? jáky waserley. 4. Welche eine Besitzung bedeuten / [Possessiva] als: Móy Mein / Twóy dein [...]. Moyski das für mich ist [...] 5. Die so sich auff die Dritte allernächst vorhergegangene Peson ziehen [Reciproca] als: On Er / jego Sein / swoy dein/mein. 6. Endlich welche ein Volck / Vatterland / oder Párthey bedeuten / [Gentilia] als: Nászyniec unser einer / wászyniec euer einer.

[Ile jest rodzajów zaimków? Sześć. 1. Odnoszące się do pewnej osoby [Demonstrativa], np. Ja ich / Ty du / Ten dieser / In der / Ow Jener. 2. Patrzące na poprzedzający wyraz [Relativa] np.: On Er. Ten der. Tenże derselbige. Ktory welcher. 3. Pytające o coś [Interrogativa] np.: Kto wer / Ktory welche / wieloráki? wie vielerley? jáky waserley. 4. Oznaczające posiadanie / [Possessiva] np.: Móy Mein / Twóy dein [...]. Moyski das für mich ist [...] 5. Odnoszące się do osoby trzeciej występującej tuż przed [Reciproca] np.: On Er / jego Sein / swoy dein/mein. 6. Oznaczające naród, ojczyznę lub stronę (partię) / [Gentilia] np.: Nászyniec unser einer / wászyniec euer einer.]
Gut/1669, s. 215

Da denn zu mercken/ daß das wort Kto wer/ eigendlich sey ein Fragendes Vornennwort/ [Pronomen Interrogativum] [...].

[Należy zauważyć, że sowo Kto jest właściwie zaimkiem pytajnym [...].]
Sty/1675, s. 51

DE PRONOMINE [...] Przedziałow namiestnictw są pięć, Personalia Osobiste, Demonstrativa Pokázujące, Interrogativa Pytájące, Relativa Przypominające ábo powtarzájące, Posssesiva Osiadłość znáczące.

Sty/1675, s. 56

DE PRONOMINE INTERROGATIVO et RELATIVO.

Malcz/1687, s. 33

Pronomen Interrogativum Kto/ Wer? [...] Mercke: Daß die Pronomina Interrigat. Kto/Co/ das ż/ zu sich nehmen/ als: Ktoż to uczynił? wer hat das gethan? Coż mowił? was hat er gesagt?

[Zaimek pytający kto? Zapamiętaj, że zaimki pytające kto, co łączą się z ż, np. ktoż to uczynił? cóż mówił?]
Woy/1690, s. 63

Significationes sex: Demonstrativa, ut ia ,ty, on, ten cum suis compositis, Relativa, ten, on, ktory; Reciproca swoy et siebie; Interrogativa kto, ktory, co, czyy; Possessiva moy, twoy, swoy, nász, wász; Gentilia, nászyniec, wászyniec.

Raph/1698, s. 43

Sechs Significationes oder Bedeutungen. Demonstrativa, ja, ty, on, ten, mit ihren Compositis. Relativa, ten, on, ktory, Reciproca, swoy, und siebie: Interrogativa, kto, ktory, co, czyy. Possessiva moy, twoy, nasz, wasz, Gentilia naszyniec, waszyniec.

[Sześć znaczeń: demontrativa ja, ty, on, ten z ich złożeniami. Relativa, ten, on, który, reciproca, swój i siebie: interrogativa, kto, który, co, czyj. Possessiva mój, twój, nasz, wasz, gentilia naszyniec, waszyniec. ]
Cell/1725, s. 30-31 Definicja

Pronomina. [...] Interrogativa, Quis, Cuius, cuia, cuium i Cuias.

Gott/1762, s. 32

Pronomina: Wer/was używaią śię, kiedy chcemy śię czego pytać: u Łaciników nazywaią śię Interrogativa.

Gott/1766, s. 12

Pronomina, Zaimki. [...] interrogativa, pytaiące.

Gott/1774, s. 16

Pronomina, Zaimki. demonstrativa, pokazuiące. impropria, niewłasne. interrogativa. pytaiące. personalia, osobiste. possessiva, dzierżące, reciproca, sciągaiące się. relativa, skazuiące.

Lub/1778, s. 148

Jeszcze się dzielą (Dividuntur) zaimki (Pronomina) na Pokazujące (in Demonstrativa), Odnośne (Relativa), Odwrotne (Reciproca), Pytające (Interrogativa), Dzierżące (Possesiva). Pokazujące, Я, ты, онъ, самъ, сей ten, тотъ ów. Odnośne: которой który, кой co za, оный ten to. Odwrotne: себя siebie. Pytające: чей czyj, кто, кой co za, которой który. Dzierżące: мой, твой, свой, нашъ, вашъ.

Kop/1778, t. I, s. 26 Definicja
  1. Zaimki pytające (Interrogativa) Kto? co? czy? Quis? Quid? Cujus? Tenże? Tażto? Tożto? Hiccine? heacine? hoccine?
Gott/1794, s. 44

Pronomina, zaimki. demonstrativa, skazuiące. impropria, niewłasne. interrogativa, pytaiące. personalia, osobiste. possessiva, dzierzawcze. reciproca, zaimkowe. relativa, względne.

Cas/1797, s. 338

Ten, ta, to wird auch gar oft verdoppelt gesetzt, so daß das Neutr. to zu den übrigen Geschlechtsendungen durch alle Beugungsfälle unverändert hinzugesetzt wird, gleichsam die Darstellung zu verstärken, und hat alsdann a) den Nachdruck mit dem lateinischen Enclitico ce und Interrogativo ne gemeinsam. Im Deutschen würde ich es, wenn es nicht etwa frägt, durch aber übersetzen. Z. E. Ta-to iest ziołka tego Cnota? Ist das die Kraft dieses Kräutchens? Haeccene est hujus plantae virtus? Ta to iest ziołka tego Cnota! Dieses aber ist dieses Kräutchens Kraft! Haec-ce est hujus plantae virtus.

[Ten, ta, to używane są nawet podwójnie, w ten sposób że nijakie to dodawane jest w formie nieodmiennej do pozostałych rodzajów, aby niejako wzmocnić siłę wyrazu i jest wtedy równoznaczne z a) naciskiem łacińską enklityką ce i partykułą pytającą ne wyrażanym. Na niemiecki przetłumaczyłbym to słówkiem aber (ale), o ile nie buduje się pytania. Np. Ta-to iest ziołka tego Cnota? Ist das die Kraft dieses Kräutchens? Haeccene est hujus plantae virtus? Ta to iest ziołka tego Cnota! Dieses aber ist dieses Kräutchens Kraft! Haec-ce est hujus plantae virtus.]
Szum/1809, s. 42

Zaimki dzielą się na sześć gatunków:

1) Na osobiste (personalia), np. ja, ty, on [...].

2) Na pytające (interrogativa), np. kto? co?

SkorM/1816, s. 51

[...] Koh quis (interrogativum) kto [...].

Gddk/1816, s. [219]

[Pronomina] Interrogativa. [Zaimki] Pytające.

Mał/1863, s. 93

Zaimki pytające (interrogativa). Tu kto? co? ze złożonymi któż? cóż? są rzeczowne; czyj? czyjże? który? jaki? któryż? jakiż? przymiotne.

Mał/1879, t. I, s. 210

III. ZAIMKI PYTAJĄCE (interrogativa). Tu kto? co? ze złożonymi któż? cóż? są rzeczowne; — przeciwnie czyj? czyjże? który? jaki? któryż? jakiż? przymiotne.

Gaert/1927, s. 87

Interrogativa, p. zaimki.

Gaert/1927, s. 106

★Zaimki (pronomina) - wyrazy zastępujące imiona i przysłówki: [...] C. ★Osobowe (personalia), np. ja, ty, ★zwrotne (reflexiva), np. się, ★dzierżawcze (possesiva), np. mój, ★wskazujące (demonstrativa), np. ten, ★względne, np. który, ★pytające (interrogativa), np. kto?, ★nieokreślone, nieoznaczone (indefinita), np. ktoś.

Powiązane terminy