terminów gramatycznych online
zaimek pytający
Język: polski
- Cz. III. O składni: Gddk/1816
- Części mowy: ZwO/1924
- Części mowy odmienne: Malecz/1882
- Część I (wstępna): Jes/1886
- Część II. O Zaimkach: Mucz/1825
- Część II. O częściach mowy w ogólności: Jak/1823
- Część II. Rozdz. 2. Odmiany. (Fleksya) : Jes/1886
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Część druga. Odmiana imion: Lor/1907
- Druga częsć mowy. "Zajimki": Oż/1883
- Fleksja czyli nauka o odmianach: Kr/1897
- Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917
- III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1863, Mał/1879
- Nauka o słowach i ich odmianach: Łaz/1861
- Nauka o wyrazach. Nauka o znaczeniu wyrazów: Król/1922
- Nauka o wyrazie: Kl/1939
- Nauka o znaczeniu wyrazów (semantyka): Szob/1923
- Nauka odmiany wyrazów: Kon/1920
- O ośmiu częściach mowy: DwBg/1813
- O posiłkowych częściach mowy: Lub/1778
- O słowie: Kam/1870
- O zaimkach: Ryk/1850
- O zaimku: Nał/1774
- Odmienne części mowy: Lerc/1877
- Podział zaimków: Czep/1871–1872
- Rozdział VI. O zaimku: Szt/1854
- Semantyka: PolTerm/1921
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słówko o układzie tego dzieła: Bor/1830
- Tworzenie się i skłanianie zajimków, jako też skłanianie zajimkowe przymiotników: Malin/1869
- Wiadomości wstępne: Kr/1917
- Zaimek: Br/1848
- Zaimki: Desz/1846
- Zbiór abecadłowy rzeczy: DwBg/1813
- Zbiór nowych słów w tej gramatyce: Gddk/1816
- Словопроизведенiе [Źródłosłów]: Grub/1891
Cytaty
P. Wiele Szczegolności swoich Zaimkow liczą Francuzi? P. Siedm Szczegolności, to jest: Zaimki Osobiste (Pronoms personnels;) Zaimki Łączone (Pronoms conjonctifs) Zaimki Osiadłe (Pronoms possessifs) Zaimki Pokazujące (Pronoms démonstratifs,) Zaimki Odnośne (Pronoms relatifs,) Zaimki Samotne (Pronoms absolus) Zaimki Nieokreślone (Pronoms indéfinis.) [...] P. Czemu nie kładziesz w Zaimkow liczbę, Pytające Zaimki? O. Bo te Zaimki nie rożnią się od wymienionych [...].
O Zaimkach Pytających (des Pronoms Interrogatifs) [...] P. Wielorakie są Zaimki Pytające? O. Dwojakie: Łączone, i Samotne.
Jeszcze się dzielą (Dividuntur) zaimki (Pronomina) na Pokazujące (in Demonstrativa), Odnośne (Relativa), Odwrotne (Reciproca), Pytające (Interrogativa), Dzierżące (Possesiva). Pokazujące, Я, ты, онъ, самъ, сей ten, тотъ ów. Odnośne: которой który, кой co za, оный ten to. Odwrotne: себя siebie. Pytające: чей czyj, кто, кой co za, которой który. Dzierżące: мой, твой, свой, нашъ, вашъ.
Zaimki dzielą się na sześć gatunków:
1) Na osobiste (personalia), np. ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one.
2) Na pytające (interrogativa), np. kto? co?
Zaimki pytające Kto? Co? mają następującą formę przypadkowania.
Zaimki od różnégo znáczénia, mają różné nazwiska, jako to są: pytającé , np. kto? co? czyj? ténżeto? tażto? tożto? Ukazującé, np. tén, ta, to: osobisté, np. já, ty, on, my, wy, oni; dzierżawczé, np. mój moja mojé, twój twoja twojé swój swoja swojé, nasz, wasz: względné, np. który która któré.
Pytającé Zaimki 63.
Zaimki Dzierżawcze, ukazujące, Pytające, Bezokoliczne, które są łączące, kładą się przed Rzeczownikami.
[Pronomina] Interrogativa. [Zaimki] Pytające.
Zaimki kto? co? czyj? jaki? jakowy? ogólnie wyrażają osobę jaką lub rzecz, nie przywiązując się do żadnej szczególnie tej, a nie innej; ale najwłaściwiej się używają wtedy, kiedy jedna osoba pyta o drugą, albo o rzecz jakąkolwiek sobie niewiadomą: i ztąd pytające są nazwane.
Zaimki od różnego swego znaczenia dzielą się na 1) osobiste, 2) dzierżawcze, 3) ukazujące, 4) pytające, 5) odpowiadające, 6) względne.
Zaimki: kto? co? czyj? jaki? jakowy? ogólnie wyrażają osobę jaką lub rzecz, nie przywięzując się do żadnej szczególnéj osoby, ale najwłaściwiéj używają się wtedy, kiedy jedna osoba o drugą, albo o rzecz jaką pyta się: i stąd pytającemi są nazwane.
Rozdział IV. zawiera Zaimki z ich znaczeniami. Uchyliłem atoli z między nich Zaimek pytający, gdyż się pospolicie zapytuje Zaimkami względnemi. Spadkowanie Zaimków nieforemnych, i t. d. wyrażono tu nieco obszerniej niż w innych dotąd Grammatykach.
Inne rodzaje zaimków, czyli raczej przymiotników zaimkowych, są te: [...] 7) Pytający nie w celu dowiedzenia się o przymiotach, lecz o tém do kogo kto, co należy? czyj?
Zaimki dzielą się na osobowe, posiadawcze, odnośne, wskazujące, pytające, łączące i nieoznaczone.
Zaimki pytające są te, które oznaczają pytanie. Takiemi zaimkami są: Kto? Co?, Czyj? Który? Czy? Dlaczego? Czemu?
Zaimki pytające. Wyjąwszy that i such as wszystkie inne zaimki względne są oraz pytającemi [...].
Zaimki pytające są te, które oznaczają pytanie, to jest służą do wyrażenia myśli pytającéj, te są: kto, co; jaki, jaka, jakie; czyj, czyja, czyje; który, która, które; iloraki, iloraka, ilorakie; tenże, tażto, tożto.
[...] Zaimek kto, co, ma trojakie znaczenie: a). Jest twierdzącym [...] b). Kto, co, jest pytającym: zaimkiem kto pytamy się o osobę jakiego bądź rodzaju; zaimkiem co o rzecz i czynność [...] c). Kto, co, jest zaimkiem względnym, gdy się odnosi do wyraźnego lub domyślnego zaimka: ten, ta, to, lub do całego zdania [...].
[...] Zaimki określające są: 1). Dzierżawcze: mój, twój, jego, nasz, wasz, ich, i zwrotny: swój. 2). Wskazujące: ten, ta, to, on, ona, ono; ów, owa, owo, tamten, taki itd. 3). Względne: który-a-e, jaki-a-e, co? 4). Pytające: który, która, które; czyj-a-e, jaki-a-e? 5). Nieoznaczające: jakiś, jakaś, jakieś; ladajaki, inny, wszelki, wszystek, każdy itd.
Zaimki pytające służą do pytania; te są: który-a-e, jaki-a-e, jakowy-a-e, czyj-a-e? i rzeczowny kto, co?
Zaimki pytające (interrogativa). Tu kto? co? ze złożonymi któż? cóż? są rzeczowne; czyj? czyjże? który? jaki? któryż? jakiż? przymiotne.
Wszelkie zajimki oznaczające osobę 3cią dzielą gramatycy według jich znaczeniá jak następuje: [...] Zajimki pytające się o osoby, zwiérzęta lub rzeczy lub jich przymioty, są: kto? co? który? która? które? jaki? jaka? jake? […].
[…] Zajimki pytające przez przybranie przyrostków, po spółgłosce śiś, po samogłosce ś, i przyrostków kolɣek, kolɣekbąđ i bąđ, przechodzą ze znaczeniá pytającego do znaczeniá nieokreślonego (pronomina indefinita) […].
Zaimki pytające, są też same co i względne, i jedynie zależą od myśli, czy wyrażają wzgląd na imie poprzedzające, lub oznaczają pytanie.
Zaimki pytające oznaczają istoty, o które się pytamy. One są: kto? co? który? jaki? czyj? któż? cóż? któryż? jakiż? co za?
Zaimki, według wewnętrznéj swéj istoty, dzielą się na osobiste, zwrotny, dzierżawcze, pytające, względne, wskazujące i nieokreślne.
Zaimki pytające są takie, którymi się o osoby lub rzeczy pytamy, np. kto tu był? co leży pod stołem? czyjaż to czapka? czyjaż kamienica?
III. ZAIMKI PYTAJĄCE (interrogativa). Tu kto? co? ze złożonymi któż? cóż? są rzeczowne; — przeciwnie czyj? czyjże? który? jaki? któryż? jakiż? przymiotne.
Zaimek pytający oznacza pytanie, które czynimy o jakikolwiek przedmiot: który?-a?-e? jaki?-a?-e? kto?co? za co? Jakiéj lekcji uczysz się teraz.
[Zajimki] Pytające o przymiotach rzeczy lub osoby: Jaki, Jaka, Jakie? Odpowiadające: Taki, Taka, Takie. Pyt. O własność posiadania: Czyj, Czyja, Czyje? Odp. Swój, Swoja, Swoje, z tego Swojsczyzna, albo Obcy, Obca, Obce, Obczyzna będzie i t. d.
Inne pytają o osobę lub rzecz, np. kto tam jest? jakie to drzewo? i dla tego zowią się [zaimkami] pytającemi. Takiemi są: kto? co? który? jaki?
Zaimek; kto, co, używa się zarówno jako pytający i jako względny.
Мѣстоименія бываютъ: [...] Вопросительныя, [zaimki] pytające, суть тѣ же что и относительныя, но служатъ для вопрошенія, напр. Która godzina? Czyj ten dom?
Zaimki pytające, z pomocą których pytamy czy to o osoby, czy o zwierzęta lub rzeczy, czy też o ich przymioty; te są: kto, co? któż, cóż? który, a, e? jaki, a, e? któryż, jakiż; i pytająco-dzierżawczy czyj, a, e?
Zaimki pytające (pronomes interrogativos):
1) quem? kto? 2) que? (o quê?) co? [...].
Ze względu na znaczenie zaimki bywają: 6. Pytające; za pomocą nich zapytujemy o osoby, rzeczy, lub ich właściwości, np.: kto ma książkę? co tu się stało? która godzina? które ćwiczenie? którego roku? jaki kolor? w jakiej książce? jakie zwierzęta? czyja laska? czyje ubranie? któż zbadał puszcz litewskich przepastne krainy?.
Zaimki pytające i względne kto, co.
§ 292. Oba te zaimki mają odmianę tylko w liczbie pojedyńczej.
Zaimki pytające, któremi pytamy się o osoby lub rzeczy, są następujące: Kto? co? któż? cóż? który? która? które? ― jaki? jaka? jakie? ― czyj? czyja? czyje?
Zaimek. Zaimki rzeczowne, przymiotne i przysłowne. Zaimki odpowiednikowe. Zaimki osobowe, zwrotne, dzierżawcze, wskazujące, względne, pytające i nieokreślone.
Ze względu na znaczenie dzielimy zaimki na: a) osobowe (ja, ty, my, wy...), b) zwrotne (siebie, sobie, się ...), c) dzierżawcze (mój, moja, moje...), d) wskazujące (ten, ta, to, on, ów, tamten...), e) względne (który, która, które, jaki...), f) pytające (jaki? który?...), g) nieokreślne (ktoś, czyjś, jakiś...).
Zaimki pytające: kto? co? który? która? które? jaki? jaka? jakie?. Zaimki te wskazują na przedmioty lub właściwości przedmiotów, o które się pytamy.
Oprócz właściwych zaimków, istnieją tak zwane zaimki przymiotnikowe (pronomes adjectivos) [...].
Dzielą się na:
1) Wskazujące (demonstrativos): [...].
3) Pytające: que? (co?); o que? (co) quem? (kto); qual? (jaki, a, ie).
Pytające, p. zaimki; p. zdanie.
★Zaimki (pronomina) - wyrazy zastępujące imiona i przysłówki: [...] C. ★Osobowe (personalia), np. ja, ty, ★zwrotne (reflexiva), np. się, ★dzierżawcze (possesiva), np. mój, ★wskazujące (demonstrativa), np. ten, ★względne, np. który, ★pytające (interrogativa), np. kto?, ★nieokreślone, nieoznaczone (indefinita), np. ktoś.
Kto, co, któż, cóż - to tzw. zaimki pytające, kiedy oznaczają osobę lub rzecz, o którą się dopytujemy.
Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].
Nomen substantivum proprium — imię istotne własne [...], pronomen personale — zaimek osobisty, reflexivum — ściągający się, demonstrativum — pokazujący, possessivum — dzierżący, interrogativum — pytający, relativum — skazujący, improprium — niewłasny.
Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].
Nomen substantivum proprium — imię, miano jestotne [...], pronomen personale — zaimek osobisty, reflexivum — wsobny, (d)osobny, demonstrativum — pokazujący, ukazujący, possessivum — (p)osiadły, posiadający, interrogativum — pytający, relativum — odnośny, odnoszący (s. 264), infinitum — nieokreślony.
Dla rosyjskiego napisał go [podręcznik] M. Lubowicz [...] .
Nomen substantivum proprium — imię ist(ot)ne (s. 63), własne (s. 8), adiectivum — przydatne, numerale cardinale — rachunkowe pierwiastkowe, ordinale — pochodzące, collectivum — zgromadzalne (s. 51); pronomen personale — zaimek pierwiastkowy, reflexivum — odwrotny, demonstrativum — pokazujący, possesivum — dzierżący, interrogativum — pytający, relativum — odnośny.