Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spółgłoska pierwotna

Język: polski

Cytaty

Spółgłoskami piérwotnemi są: b, c, d, f, g, h, j, k, ł, m, n, p, r, s, t, w, x, z.

Spółgłoski dzielą się także na pierwotne i pochodne; piérwsze twardémi, drugie miękkiémi inaczej nazywane. Pierwotnych jest 16, pochodnych 19.

Pierwotne spółgłoski są trojakie: 1. Podniebienne t, s, d, z, n, ł, r. 2. Gardłowe k, ch, g, h. 3. Wargowe p, f, b, w, m.

Wszystkie spółgłoski, które w polskim języku oznaczają te same brzmieniá, jakie mają w łacinie, z wyjątkiem spółgłoski f, x, są piérwotnemi (consonae primitivae), do których náleży także policzyć ł i h […].

[…] I tak spółgłoski piérwotne zléwając się w jedno brzmienie ze spółgłoską j samą […].

[…] Przeglądając odnośnie do tworzeniá się wyrazów pochodnych spółgłoski pogłosowe, spostrzegámy, że język nasz nie używá wszystkich spółgłosek piérwotnych, czyli twardych na posługę pogłosów.

Spółgłoski dzielą się na pierwotne i pochodne. Pierwotnych jest 17, a pochodnych 18. Spółgłoski pierwotne są: b, d, f, g, h, ch, j, k, ł, m, n, p, r, s, t, w, z. Spółgłoski te nazywają się pierwotnemi, albowiem od żadnych innych spółgłosek nie pochodzą, lecz owszem wszystkie inne z nich dopiero się tworzą.

Pyt.: Do jakich liter u łacinników zalicza się dwójka, to jest z dwóch spółgłosek złożona ch? Odp.: Do naddechowych spółgłosek zalicza się dla zmienienia twardości pierwotnej spółgłoski h.