Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sposób złączający coniunctivus

Hasło w cytatach: sposob złączający, złączający, złączający I, złączający II, złączający sposób
Język: polski

Cytaty

[...] à to się już zawiera w sposobie Złączającym.

P. Co jest złączający sposob? O. Jest kształt wyrażenia rożnych czasow słowa łącząc je z innemi czyli z koniunkcyami czyli partykułami, jakie są: gdyby, aby, żeby, oby ettc: P. Radbym to miał objaśnione przykładem. O. W tym sensie: Życzyłbym, abyś to uczynił, do słowa życzył przydaje się bym: do uczynił należy abyś, więc oba są w tym sposobie.

Sposob skazujący [...] ZŁĄCZAJĄCY. Czas teraźniejszy. Mała liczba. Niech ja będę. Ty bądź [...] Niech oni, one będą.

ZŁĄCZAJĄCY I. Niech ja godzę, Ty godź, niech on godzi [...] ZŁĄCZAJĄCY II. Niech ja pogodzę [...] niech oni pogodzą.

Koniugacya jest odmienianie słow w ostatnich sylabach, przez sposoby i czasy. Sposoby te cztery: Skazujący, Roskazujący, Złączający i Nieskończony.

Daleko więcej rodzimego słownictwa gramatycznego zawierał z natury rzeczy przeznaczony dla Szkoły Rycerskiej podręcznik W. Szylarskiego [...].

Coniugatio — koniugacyja: genus activum — gatunek działający, reflexivum — ściągający się, passivum — cierpiący, modus indicativus — sposób skazujący, coniunctivus — złączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieskończony, nieograniczony (s. 17).

Koniugacya słowa posiłkującego: Mam. [...] Sposob Złączający. L. P. Niech ja mam, ty miej, niech on ma.

Dla pojęcia rożności między Sposobami, uważać potrzeba, iż w tych wszystkich Koniugacyach do Sposobu Skazującego nic się nie dodaje; do złączającego dodają się te złączania: gdyż by. Do gdyż w pierwszej osobie przyłącza się sylaba em, w drugiej, sylaba .

Sposobów jest trzy (Modi tres): Skazujący (indicativus), пишу piszę [...] Roskazujący (imperativus), пиши pisz [...] Nieskończony (infinitivus), писать pisać [...] Ządającego (optativus) i złączającego (et coniunctivus) Sposobow w Rossyjskim języku osobliwych nie ma; lecz zamiast onych używają Skazujący z przydaniem łączeń (conjunctionem) koгдабы gdyby, дабы oby, естьли jeśli, буде bądź dajmy to, i innych.

Praktyczny rezultat tego powoływania się na mistrza stanowi u Dobrackiego obok posługiwania się nowożytnymi terminami także ich słownik niemiecko-łacińsko-polski, zawarty w jednej edycji drugiego wydania jego gramatyki.

Terminologia [...].

Coniugatio — sprzężenie: genus activum — rodzaj sprawujący, passivum — cierpiący, modus indicativus — sposób mianujący, ukazujący, pokazujący (wyd. 1. s. 138), coniunctivus — złączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieokreszony, kończący.

Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].

Coniugatio — koniugacyja: genus activum — gatunek działający, reflexivum — ściągający się, passivum — cierpiący, modus indicativus — sposób skazujący, coniunctivus — złączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieskończony.

Dla rosyjskiego napisał go [podręcznik] M. Lubowicz [...] .

Coniugatio — sprzężenie: genus activum — gatunek czyniący, reflexivum — odwrotny, passivum — cierpiący, modus indicativus — sposób skazujący: coniunctivus — złączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieskończony.