początek wyrazu

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Ant/1788
• Prz/1792
• SkorM/1828
• Bor/1830
• Ryk/1850
• Kurh/1852
• Mał/1879
• Malecz/1882
• Oż/1883
• KarłT/1885
• Jes/1886
• Uchw.AU/1891
• Król/1907
• Lor/1907
• Łoś/1918
• Benni/1923
• Rozw/1923
• ZwO/1924
• Gaert/1927

Had położone na początku wyrazów częstokroć znaczy jeżeliby, gdyby opuszczóné.

Dech gęsty lub rzadki kładzie się tylko na początku wyrazów zaczynających się od samogłoski lub dwugłoski, a ma mieysce nad zaczynającą samogłoską pojedynczą lub nad wtórą samogłoską dwugłoski zaczynayącey wyraz.

Wszelakoż Grammatycy przedstawiają jako ogólne prawidło, iż ta Samogłoska na początku wyrazu jak a, w środku jak o, a na końcu brzmi jak e.

Głoski większe, różniące się wielkością i kształtem od mniejszych, piszą się: 1e. U początku pisma. 2e. Po kropce, od ustępu, tudzież u początku wyrazu każdej linii wiersza poetyckiego. 3e. W nazwiskach szczegulnych krajów, wód, gór, miast, lub innych siedlisk i rzeczy, nie mniej osób i ich urzędów.

Gh [...] na początku wyrazów wymawia się dobitnie jak polskie g. Ghost, duch; ghastly, okropny.

Pisze się także i w wyrazach polskich, na początku wyrazów i zgłosek, np. iść, i-mię, ta-ić, ta-i, przyzwo-i-ty i t. p.

Przybieranie lub też nieprzybieranie przydechu zależy od dwóch następujących okoliczności:

1. od tego, czy wyraz jest prawdziwy słowiański, czy przyswojony z cudzoziemszczyzny;
2. od tego, która samogłoska stanowi początek (Anlaut) wyrazu.

Jeżeli ostatnia zgłoska ma tworzyć początek jakiego wyrazu, np. malar-stwo (stworzyć), łos-kot (kot), szaf-ka (kapelusz); lecz od téj zasady często musimy odstępować, np. szkatuł-ka, go-muł-ka, chociaż mamy wyraz: łkanie, łkać,i t. d. Również przenosimy: wszyst-ko, wszys-cy, szczytny, szczyt-nie, a to dla miłodźwięku.

O niezamienianiu na początku wyrazów t na c ani d.

Abfall O d p a d (brzmienia z początku lub końca wyrazu; porówn. W y r z u t n i a, W y p a d).

Stopień najwyższy urabia się znowu z formy stopnia wyższego przez dodanie przybranki naj- na początku wyrazu.

S — ś, z — ź. [...] d) na początku wyrazów: śpi i spi, śpieszę i spieszę; ale tylko: śpiewa, ścisk, w paśmie (od: pasmo); tak samo: zwierz i źwierz, zwierciadło i źwierciadło, ale tylko: w izbie (od: izba).

Spółgłoska rz brzmi jak ż na początku lub w środku wyrazów, na końcu zaś wyrazów jak sz.

Sylaba ex na początku wyrazów brzmi jak ez:

exame [cz. ezame] egzamin exercer (cz. ezerser) ćwiczyć

W ogólności zawsze piszemy i (nie ji) na początku wyrazów i po samogłosce: igła, ich, moi, pokoik, kleić, stoisz i t. d. a także w złożeniu po przedstawce na spółgłoskę np. bezimienny, rozigrany.

Jest to zupełnie zrozumiałe, że początek wyrazu jest psychicznie, pozafonetycznie, akcentowany, a wskutek tego i fonetycznie silniej wymawiany, niż końcowa głoska wyrazu, będąca zawsze mniej lub więcej osłabioną.

Nagłosem nazywamy początek wyrazu, wygłosem — koniec.

Za zasadnicze wyobrażenie głoski, to jest takie, które decyduje o jej gatunkowem wyobrażeniu, można uważać jej wyobrażenie psychofonetyczne w pozycji mniej więcej niezależnej, z pełnym udziałem wszystkich momentów artykulacyjnych, a więc już to w położeniu rzeczywiście odosobnionem, już to na początku wyrazu i powiedzenia w pewnym określonym stosunku do zgłoski i w normalnym nastroju; w każdym zaś razie nie w położeniu słaboakcentowem.

R, brzmi jak dwa rr: na początku wyrazów, n. p. rio (rriu, rzeka); gdy stoi po literze n, n. p. genro (ziéńrru, zięć); i w wyrazach złożonych, n. p. prorogação (prorrogasaął, przedłużenie: pro-rogação).