nomen

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• SzyGram/1767
• Rozw/1923

Podział Grammatyki i Mowy. [...] P. Wiele jest rodzajow słow ktorych zażywamy w mowieniu? O. Ośm, ktore nazywamy częściami mowy. P. Ktore są te ośm części mowy? O. Imie czyli Nomen, Zaimek Pronomen, Słowo Verbum, Uczestnictwo Participium, Przekładanie Praepositio, Przysłowie Adverbium, Złączanie Conjunctio, i Wrzucenie Interjectio. Z ktorych pierwsze cztery albo się deklinują, albo koniugują.

P. Co jest Imie czyli Nomen? O. Jest słowo służące do nazywania jakiej rzeczy lub wyrażania jej jakości. P. Jak poznać ktore słowo do tej części mowy należy? O. Że się stacza przez spadki, czyli jak z Łacińskiego mowiemy, że się deklinuje.

(*) Nie sądzę tu być rzeczą potrzebną Poczynających dowcipy rożnicę między Nomen, Pronomen i Participium mieszać bardziej niżeli objaśniać; dosyć się to w przyzwoitym czasie wykona, kiedy Uczeń pojąwszy dobrze Nomen przyjdzie do dalszych części mowy. Wszakże niektórzy Grammatycy wszystkie te trzy części mowy pod jednym Imieniem zawierają, dzieląc całą mowę tylko na Imie i Słowo.

Do tych Pronominow: kto, co, ktory, jako też i niektorych Nominow przydają się różne litery lub syllaby [...] w pytaniu przydaje się litera ż, jako ktoż?, coż, ktoryż-?, jakiż? w powątpiewaniu, czyli niepewności litera ś, jako: ktoś, coś, ktoryś, jakiś, w potwierdzeniu czego z jaką przywarą litera ć, jako: uczonyć, ale wyniosły.

O. Nie zawsze, lecz bywa czasem Pronomen, ktoremu jednak dorozumiewa się jakie nomen, osobliwie z tych: człowiek, ludzie, rzecz, rzeczy [...] do: tacy, domyśla się ludzie.

Por. dalej czas (<= czás) obok wꞋten-czás, opiąć opięć [...], odpowiadają postaci z przyciskiem na nomen.