Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

deklinacja złożona przymiotników, imiesłowów

Hasło w cytatach: deklinacja przymiotników złożona, deklinacyja przymiotników złożona, deklinacyja złożona
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Przyczynę nazwy obecnéj deklinacyi "deklinacya ściągnięta" albo także "złożna", tak rozumieć należy, że się na nią właściwie złożyły dwie różne deklinacye, t. j. deklinacya rzeczowna i dekl. zaimkowa. Zaimek i-ja-je przyczepił się bowiem jako przyrostek do rzeczownych form przymiotnika; tak zaś złożone formy zostały ściągnięte.

§. 178. Deklinacya przymiotników jest w obecnym stanie języka naszego tylko jedna, nazywa się przymiotnikowa czyli ZŁOŻONA; np. dobry — dobra — dobre.

§. 190. Nazywa się ta dzisiejsza deklin. przymiotników (i niektórych zaimków) złożoną, ponieważ rzeczywiście każda jéj forma okazuje się być złożoną z dwóch części: z przymiotnika i z złączonego z nim zaimka i — ja — je.

Ponieważ deklinacja ta powstała z dwu głównych części, to jest z dawnych form deklinacji rzeczownikowej i z form ji, ja, je, przeto otrzymała nazwę deklinacji złożonej albo ściągniętej; od drugiej zaś charakterystycznej części składowej, to jest od form zaimka ji, ja, je, nazywa się także deklinacją zaimkową (gdy pierwsza, dawniejsza - rzeczownikową).

★Deklinacja, odmiana imion i zaimków przez przypadki: [...] 2. deklinacja przymiotników: a) zaimkowa, złożona, np. dobry, dobrego i t. d., b) ★rzeczownikowa, niezłożona, np. wesół, (Bogu)-miłowi i t. d.