terminów gramatycznych online
koniugacja
Język: polski
Geneza: łac. coniugatio 'sprzęganie się'
Koniugacja. Odmiana leksemów czasownikowych, w starożytnej tradycji europejskiej wyodrębniona jako odmiana nie przez przypadki.
koniugacyja
Cytaty
DE VERBIS ANOMALIS. O słowách bezprawnych. Anomalum ábo bezpráwne słowo jest to, ktore pospolitych ustaw wymawiánia inszych słow nie záchowuje, ále ma swoję lub w dokończeniu, lub w przyczynku, lub w umniejszeniu odmiánę, jáko Orzę, orałem, orać, Porze lu porę, prołem lub poprołem, proć [...]. Słow tych nie może być pewna ustáwá, ále ich zwyczájem uczyć się potrzebá, i we wszystkich Coniugatiách Włoskich znajdują się, ktore dla łączności porządkiem obiecádlá podáję.
Ná ostátku upominam i przestrzegam, że te czásy ktorych tu In Anomalis skutecznie i cále wyrażáć nie będę, według pospolitego staczánia swej Coniugátiej staczáć będziesz.
Upewniam nie záwiedziesz sie [...] gdy Declinácye i Koniugácye ktoremci prácowicie wypisał zrozumiesz, gdy Anomala Włoskie rzecz bárzo trudną, á tu w máłą kupkę zebráne przenikniesz.
Zupełnie inaczej wygląda ona w gramatyce włoszczyzny A. Styli [...].
Coniugatio — złączanie, złączenie (s. 65), staczanie, koniugacyja: genus — rodzaj, verbum activum — czyniące, reciprocum — które z przykładaniem namiestnictw [...] się formuje, passivum — przyjmujące, modus indicativus — pokazujący, coniunctivus — przyłączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieskończony, nieograniczony (s. 65).
Nie spełniała tych postulatów nie w tym zresztą celu wydana gramatyka F. Menińskiego. Zrealizował je dopiero F. D. Duchênebillot.
Terminologia [...].
Coniugatio — koniugacyja, złączenie (s. 63): verbum activum — czyniące, passivum — cierpiące, modus indicativus — sposób skazujący, coniunctivus — przyłączający, złączający (s. 65), imperativus — rozkazujący, infinitivus — niedeterminujący, nieograniczony.
Przeprowadzona jej krytyka w stosunku do Duchênebillota budzi ciekawość, jak wyglądała ona u samego Malickiego, bo każe się spodziewać u niego i pod tym względem szeregu zmian.
Terminologia. Litera vocalis — wokala [...].
Coniugatio — koniugacyja, nachylanie: genus activum — rodzaj (s. 15) czyniący, verbum reciprocum — recyprokum, słowo recyprokowane (s. 152), słowo w siebie samo odwrócone (s. 104), verbum passivum — słowo cierpiące, passyw (s. 137).
Więcej ich [terminów] można znaleźć u K. Cellariusa [...].
Coniugatio — koniugacyja: modus indicativus — indykatyw (s. 133), coniunctivus — koniunktywus (s. 39), infinitivus — infinitywus (s. 2), persona — persona, osoba (s. 41).
Trochę rodzimych terminów gramatycznych zawiera jeszcze podręcznik S. Konarskiego [...].
Coniugatio — koniugacyja: verbum neutrum — neutrum (s. 111), modus infinitivus — infinitywum (s. 81), participium — partycypium (s. 143), tempus praeteritum — tempus preterytum, futurum — futurum (s. 8), persona — persona.
Przytoczone argumenty przeciw rodzimej terminologii nie na wiele się jednak zdały. Znaleźć ją można i w gramatyce łaciny F. Fookowitza [...].
Coniugatio — koniugacyja: genus activum — aktywum, passivum — passywum (s. 220); participium — partycypium (s. 150), tempus praesens — czas teraźniejszy, praeteritum — przeszły, futurum — przyszły, persona — osoba.
Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].
Coniugatio — koniugacyja: genus activum — gatunek działający, reflexivum — ściągający się, passivum — cierpiący, modus indicativus — sposób skazujący, coniunctivus — złączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieskończony.
Daleko więcej rodzimego słownictwa gramatycznego zawierał z natury rzeczy przeznaczony dla Szkoły Rycerskiej podręcznik W. Szylarskiego [...].
Coniugatio — koniugacyja: genus activum — gatunek działający, reflexivum — ściągający się, passivum — cierpiący, modus indicativus — sposób skazujący, coniunctivus — złączający, imperativus — rozkazujący, infinitivus — nieskończony, nieograniczony (s. 17).
Fakultatywności rodzimej terminologii gramatycznej położył tamę podręcznik polszczyzny O. Kopczyńskiego [...].
Coniugatio — czasowanie, koniugacyja: genus activum — forma (t. 1, przyp.), sposób (t. 1, przyp., s. 139), stan (Układ) czynny, reflexivum — zaimkowy, passivum — bierny [...].
Powiązane terminy
- czasowanie (koniugacja)
- spajanie
- sposobienie
- sprzężenie (koniugacja)
- staczanie (koniugacja)
- wiązanie
- złączanie (coniugatio)
- złączenie (koniugacja)
- związanie
- coniugatio