Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Cytaty 11 poz.  Oż 1883  Druga częsć mowy. "Zajimki"  

Prawidła przypadkowania zajimków wszystkich. Prawidłowe najprzód.

Uważać na rodzaje rzeczowników, dla których, jedynie służy ten zajimek, jeżeli kiedy wątpliwość zachodzi co do rodzajów użyć zaraz ten ta to.

[Zajimki] Osobiste.

Sam Sami

Samego Samych

Samemu Samym

Samego Samych [...]

Sama Same

Samej Samych

Samej Samym [...].

On, Ona, Ono, Oni, One, One pożycza się z powyższego wzoru i używa się według potrzeby przy tych zajimkach osobowych.

[Zajimki] Zwrotne Siebia, Sobie, Siebie, Się, Sobą, w Sobie. Nieokreslne: Ktokolwiek, którykolwiek i t. d.

[Zajimki] Dzierżawcze.

Moj Moje-jé

Mojego Mojéch

Mojemu Mojém [...]

Twój Twoje-jé

Twojego Twojéch

Twojemu Twojém [...]

Je

Jego Jéch

Jemu Jém [...].

[Zajimki] Pytające o przymiotach rzeczy lub osoby: Jaki, Jaka, Jakie? Odpowiadające: Taki, Taka, Takie. Pyt. O własność posiadania: Czyj, Czyja, Czyje? Odp. Swój, Swoja, Swoje, z tego Swojsczyzna, albo Obcy, Obca, Obce, Obczyzna będzie i t. d.

Jeżeli kto szuka i pyta nas, wnet zapytujemy: kto. co! kogo czego? Mamy zatem zajimek 1 szukający, 2 wskazujący bliżej, 3 wskazujący dalej, 4 wsk. najdalej, 5 osobisty Sam, 6 Względny który, 7 osobowy objasniający Ja, Ty, 8 Dzierżawczy, 9 przymiotnikowy Jaki, Jaka. Odp. Taki, Taka, 10 własności czyj, czyja; 11 nieokreslne rozmaite.

Jeżeli kto szuka i pyta nas, wnet zapytujemy: kto. co! kogo czego? Mamy zatem zajimek 1 szukający, 2 wskazujący bliżej, 3 wskazujący dalej, 4 wsk. najdalej, 5 osobisty Sam, 6 Względny który, 7 osobowy objasniający Ja, Ty, 8 Dzierżawczy, 9 przymiotnikowy Jaki, Jaka. Odp. Taki, Taka, 10 własności czyj, czyja; 11 nieokreslne rozmaite.

Jeżeli kto szuka i pyta nas, wnet zapytujemy: kto. co! kogo czego? Mamy zatem zajimek 1 szukający, 2 wskazujący bliżej, 3 wskazujący dalej, 4 wsk. najdalej, 5 osobisty Sam, 6 Względny który, 7 osobowy objasniający Ja, Ty, 8 Dzierżawczy, 9 przymiotnikowy Jaki, Jaka. Odp. Taki, Taka, 10 własności czyj, czyja; 11 nieokreslne rozmaite.

Współgłoska ch przyjęto jako przydech dla zmiany przypadków mało ona znaczenia stanowi.