brzmieć

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Jan/1594
• Duch/1699
• Dąb/1759
• Ant/1788
• Prz/1792
• Szum/1809
• Bor/1830
• Marc/1833
• Ryk/1850
• Jes/1886
• Łoś/1918
• Benni/1923
• Nitsch/1923
• Rozw/1923
• ZwO/1924

Ná przykład, cegłá przez gołè c, ćiáło przez ć, á czoło przez cz: gdźie to cz, ináczéj już brzmi, niż którè z owych dwu: á to względem litery téj, z, która dla tego sie przykłáda, áby sie syllábá miąszo wymawiáłá.

Ch w kupie, brzmienie wydáje jáko sz polskie, oprocz że kiedy i nástępuje, bo wten czás jáko ś kreślowáte brzmi. v. g. Chat, kot [...]. chien, pies.

Położone w jednej syllabie przed u álbo m brzmi jak a.

E. Brzmi jak i krótkié i ściśnioné na końcu wielozgłoskowych przed l, r, t n: p: barrael beczułka baril.

Grecy mają pewne sposoby ogładzania chropowatego zbiegu głosek w wyrazach. Takich sposobów zaś liczy się 5: rozwodzenie zkurczonych samogłosek, kurczenie rozwiedzionych, gubienie zbiegłych przez odcinek, przystawianie samogłoski, gdzie gęsty zbieg społgłosek lub społgłoski, gdzie gęsty zbieg samogłosek i zamienianie źle brzmiącey zgłoski w położeniu przy następney na gładszą powinowatą.

Spółgłoski zaś brzmią nie same jedne, lecz daje się przy nich zawsze którakolwiek samogłoska słyszeć, np. gdy wymawiamy: b f w z, daje się słyszeć: b i ę, f i e, w i u , z i et. Spółgłosek w polskim języku jest 28: b b c ć d f f' g h k l ł m m n ń p p' r s ś t w w' x z ź ż.

Samogłoski są czworakie, otwarte, ściśnięte, nosowe, i nierozłączne. 1^e. Otwarte; a, e, i, j, o, u, y: nie mają znamienia, i otwarto się wymawiają: np. Znam ten list, on tu był pisany. 2^e. Ściśnięte; é, ó, ze znamieniem i ściśniętemi wymawiające się ustami: [...] 3^e. Nosowe; ę, ą, mają pod spodem ogonek i przez nos się wymawiają: np. Idę drogą. 4^e. Nierozłączne są Dwójsamogłoski i Trójsamogłoski, a te się miesczą w jednej zgłosce czyli syllabie, których samogłoski brzmią z osobna, prędko i następnie po sobie. Dwójsamogłoski; ia, ja, ie, je [...] biy, roy, wuy, stryy. Trójsamogłoski; iay, jay, iey, jey, juy, іаu; np. mien-iaj, mi-jay, wiey, mo-jey, wo-juy, miau-czeć.

Te same spółgłoski po samogłoskach rozmaicie brzmią.

C brzmi jak s, G jak dż przed e, i, y.

W razie gdy przyimka jednozgłoskowego zakoń­czonego na spółgłoskę, nie można łagodnie wymówić przed wyrazem, mającym na początku kilka spółgłosek, przydajemy mu głos eufoniczny -e; i tak: za ostro brzmi.

Odwrotnie znów z Igołomi zrobiono Igołomję; jest to nazwa czysto polska, oznacza miejsce, gdzie si껳o-mie«(t.j. łamie)»igo«(t.j. jarzmo); może ono brzmieć tylko Igołomia lub Igołomla.

Wyrazy te oddają różnicę wrażenia słuchowego między ń a n. między ś a s; pierwsze brzmią dla ucha miękko, drugie twardo.

Zastrzec jednak trzeba, że gdzie w Wielkopolsce końcowe y brzmi jak yi ̯ [...].

W języku kulturalnym ó nie różni się od u, é (o ile nie jest = e) brzmi jak ė lub jak i wzgl. y. Jeszcze większe różnice są co do wymowy ą z powodu elementu nosowego, usposabiającego do przesunięć artykulacji.

Nie ma pewności, czy nazwa nie brzmiała pierwotnie *tьsna lub *tъsna.

L, tworzy grupę lh, która wogóle brzmi jak polskie lj, n. p. velho (welju, stary), trabalho (trabalju, praca).