terminów gramatycznych online
znaczenie zdrobniałe
Język: polski
Cytaty
Rzeczowniki téj kategoryi mają znaczenie zdrobniałe, jeżeli od rzeczowników w tém samém znaczeniu i rodzaju używanych pochodzą; w innym razie nie mają zdrobniałego znaczenia: pan-e-k zam. pan-ù-k źródł. pan-, chłop-e-k źródł. chłop-, miode-k źródł. miód-, baran-e-k źródł. baran-.
[…] Uwáżyć náleży, że pogłos k tak w rodzaju męzkim, jak i żeńskim (ka) i nijakim (ko) oznacza wtedy rzeczowniki zdrobniałe, jeżeli jich piérwotniki pełnią służbę rzeczowników; i tak mają zdrobniałe lub pieszczotliwe znaczenie […].
Jakkolwiek powyższe i jim podobne rzeczowniki oznaczają w ogóle jistoty młode żywotne, to jednakże w mowie potocznéj używają się w znaczeniu zdrobniałym i pieszczotliwym názwy podwójnych części ciała jistot młodych, lecz tylko w liczbie mnogiéj na wzór powyższych rzeczowników [...].
Przymiotniki: malusi, drobniusi, głupiusi, calusi, calusińki, głupiusińki itp. — Wyrazów takich jest wiele, ale jedynie w takiém zdrobniałém znaczeniu; inne z S ś należą do S s w §. 372.
Znaczenie osób lub przedmiotów małych (znaczenie zdrobniałe, niekiedy pieszczotliwe) mają przyrostki: -ka, -'ka, -eczka (głów-ka, rącz-ka, szaf-eczka, dziew-eczka), -uchna, -unia, -usia (cór-uchna, bab-unia, niani-usia).
Znaczenie zdrobniałe, lub ograniczające nieco przymiot, mają przyrostki: -uśki, -utki (mal-uśki, biel-utki, cich-utki), -'eńki, -'uteńki (mal-eńki, zdrowi-uteńki), -awy (słodk-awy, żółt-awy).
Rzeczowniki zdrobniałe i zgrubiałe.
Wyrazom języka portugalskiego można nadać za pomocą niektórych końcówek pojęcie, czyli znaczenie zdrobniałe lub zgrubiałe.
§ 200. Jakkolwiek z suf. -k- tworzą się imiona zarówno męskie, jako też i żeńskie, rzadko jednak zachodzi paralelizm form rodzajowych: pieszczek — pieszczka M., bratanek — bratanka, [...] jedynaczek — jedynaczka, przyczem jedynaczka ma dwojakie znaczenie: niezdrobniałe, odpowiednie do jedynak, i zdrobniałe — do jedynaczek.
§ 189. Rzeczownik książę pierwotnie miał znaczenie zdrobniałe (jak dziś książątko) i przeto był rodzaju nijakiego, z czasem jednak zmienił rodzaj na męski odpowiednio do nowszego znaczenia — princeps, dux [...].