partykuły nieodmienne cz. mowy

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Mał/1863
• Malin/1869
• Mał/1879

§ 536. Nieodmienne części mowy, albo inaczéj Partykuły, więcéj służą na to, aby określać, spajać, albo też dobitniejszém uczynić znaczenie posiłkujących się niemi wyrazów odmiennych, aniżeli żeby same miały zamykać w sobie jakie pełne i udzielne wyobrażenie. [...] Partykuły są w języku polskim czworakie: przysłówki, spójniki, przyimki i wykrzykniki.

Gatunƙi vyrazóv, o któryɦ dotąd była mova y poᵽɍeđająciɦ rozđáłaɦ, z vyjątkem prirostkóv, nazvali łacinɳici zęscaⴅi movy (partes orationis); te zas, v któryɦ sę teráz rozpatryvac bęđem, nazvali ząstezkaⴅi (particulae), ɦcąc taką názvą oznazic jiɦ podrędne stanoɣisko vzględem pérysiɦ. Te partikuły, jako ząstki movy, pod vzględem svéj budovy i ustroju tym sę róƶɳą od zęsci movy, jiz będąc poɳekąd yyrazaⴅi ɳeruɦomeⴅi zili ɳeodiⴅenneⴅi, ɳe podlegają vcale aɳi skłáɳaɳu, aɳi spájaɳu, o któryɦ dotąd była mova. Delą sę one na 4 grona, s któryɦ pérvse obejmuje prisłóvƙi, druge spójɳiki, trece prijimki, zvárte yykrikɳiki.

Cztery ostatnie klasy wyrazów [przysłówki, przyimki, spójniki, wykrzykniki]; stanowią razem oddział tak zwanych PARTYKUŁ, t j. podrzędnych części mowy, ponieważ znaczenie ich samo przez się nie tyle waży, co klas poprzednio wymienionych. Tak np. sprawiedliwie, prędko, zawsze, służą tylko pomocniczo do dobitniejszego oznaczenia słów, jak np. nagradzać, pędzić, leżeć.

§. 545. Nieodmienne części mowy czyli t. zw. PARTYKUŁY („particulae orationis", t. j. niejako cząsteczki mowy czyli wyraziki podrzędne i tylko pomocnicze) są to słówka więcej na to służące, ażeby spajać, określać, zniżać lub też podnosić i w ogóle uwydatniać znaczenie posiłkujących się nimi innych wyrazów lub też zdań całkowitych, aniżeli żeby same miały w sobie zamykać jakie pełne i udzielne wyobrażenie [...].

Partykuły w języku polskim mamy czworakie: przysłówki, spójniki, przyimki i wykrzykniki.