terminów gramatycznych online
constructio
- Część trzecia prawideł gramatycznych, szykownia: Szum/1809
- De Etymologia: Mora/1592
- De Nomine: Men/1649
- Dodatek trzeci: Szum/1809
- Index: Kn/1644 (I wyd. 1626)
- O posiłkowych częściach mowy: Lub/1778
- O ułożeniu części mowy: Lub/1778
- Oddział II. Budowa języka samskrytu: SkorM/1816
- Praepositio: Stat/1568
- Syntaxis: Woy/1690, Cell/1725
- Słownik: Kn/1621, Kn/1644 (I wyd. 1626)
Cytaty
Quarundam praepositionum varia est constructio, udne fit, ut interdum unius eiusdemque praepositionis varia sit significatio.
Quomodo [transit participium in Nomen] Constructione? Cum amisso Casu verbi sui, adsciscunt Genitivum, Ut: amans vini, [ktory się kocha w winie.] amans litium, [ktory się kocha w poswarkách.] Amans praeceptoris. Cupiens pecuniae [Chciwy ná pieniądze.] Fugitans litium [ktory się strzeże poswarkow.].
Skłádanie czégo. [...] Constructio verborum. Compositio vocum, verborum, iuris Cic. ἡ Σύνθεσις [hē sýnthesis], σύμπηξις [sýmpēxis], ἀρμογή [armogḗ].
Constructio. Spojenie. Skłádánie. Budowanie 1.
Constructionem Nominum et Verborum cum casibus à communi usu discrepantibus collegit et exemplis bonorum auctorum illustravit Pompa, Verrepaeus. et alij. Talia sunt. Communis, Similis, Alienus, Lassus, Plenus [...], cum Genitivo. Abundo, Careo, Indigeo [...].
Sed de hoc fusius in Syntaxi, cum de numeralium constructione agemus.
Verba participialia in szy omni personae, generi, numero apponuntur; imitanturque verborum suorum, a quibus oriuntur, constructionem.
Neutra cáłe nie przyjmują Accusativum, chybá per ellipsin Praepositionis, e.g. Horreo (ob) tenebras. Albo że jednákiego jest początku, álbo wyznáczenia, jáko to: Vivere vitam beatam. Currere stadium, luboć i tu można się dorozumiewać Per. A tákowa Constructio, bywa podczás ná Nominativum, i tertiam Personam Passivi przemieniona: jáko: pugna pugnata est. Cic. tota mihi dormitur hiems. Mart: Nunc tertia vivitur æstas.
CZĘŚĆ V. o Ułożeniu Części Mowy (de Constructione Partium Orationis). Rozdział, I. o Ułożeniu części mowy w powszechności.
ROZDZIAŁ, II. o Ułożeniu Imion: de Constructione nominum.
ROZDZIAŁ, III. o Ułożeniu słów: de Constructione verborum.
Szykownia (Constructio).
Szykownia, constructio.
Podług sposobu szykowania wszystkich w malowaniu myśli połączonych części mowy, czyli składni (Constructio).