terminów gramatycznych online
aspiratio
Język: łaciński
- De herbis: Murm/1533
- De litterarum potestate et genuina earum pronunciatione: Stat/1568
- Orthographia: Park/1440 (ok.)
- Ortografia Zab/1514: Zab/1514–1515/1518
- Przypisy do grammatyki na klasę III: Kop/1783
- Przypisy do rozdziału I: Kop/1785
- Słownik: Mącz/1564 (war. B), Kn/1644 (I wyd. 1626)
- Słownik, tom II. część II. (P): L/1807–1814
- Wstęp do Gramatyki: SzyPocz/1770, SzyGram/1767
Cytaty
Quamvis quandoque eidem caracteri diversos sonos attribuant, alique tamen eorum apud eos superfluunt. Nam Latinum ideoma k non indiget, h eciam aspiracionis nota est.
Et quamvis hec asperacio et mollicio videatur provenire ex parte d et z, tamen in veritate primum dz in se asperius quam secundum profertur.
Verum c cum h positum suo sono fere ammisso in aspirationem transit, ut chleb id est panis.
Item ӱ graecum neque in principio nisi aspiratio precedat, nec in fine sillabe ponatur, nisi cum precedenti vocali consillabicetur, ut moy id est meus.
Elleborus dicitur herba purgatoria [...] Scribitur secundum A pule. per h. sed apud Graecos non aspiratur, dicitur et Helleborum. Nyeszwurtzel. Ciemierzycá. ut opinatur.
A cum recipit aspirationem, est Interiectio dolentis, et commiserantis, ut Ah quid agis, Ach co czynisz. Et si duplicatur aut triplicatur, ut, Ah, ah, ah, ridentis est vox.
Aspiratio vocalibus praeponitur ut plurimum in qua tamen pronuncianda modus quidam est observandus.
Aspīrātio. Oddéch. Aspiritum idem.
Psĭle, es. ψιλή [psilḗ]. i. Tenuis. Nota vocalis carentis adspiratione, Priscian. vulgò Spiritus lenis nota eius ˧ ᵓ.
P. Co i ktore są litery współbrzmiące? O. Współbrzmiące litery są ktore w wymawianiu zdają się łączyć z głośnemi, i tak brzmią, jak gdyby dwie liter było. Gdy bowiem wymawiam nap: literę: b, zdaje się, jak bym mowił razem z literą głośną e, tak: be. Toż samo wydaje się w inszych, a takie są wszystkie procz głośnych i h, co jest raczej aspiratio czyli tchnienie, a nie litera.
Konson jest siedmnaście, to jest wszystkie litery procz Wokal i litery h, ktora nazywa się aspiratio.
Do [spółgłosek] gardłowych należy dwoisty przydech (aspiratio), jedén słabszy h, drugi mocniejszy ch, np. hałas, chęć.
Prawidłó piérwszé: samogłoska przed samogłoską w wyrazach włáściwie Łacińskich jest krótká np. meus, arduus, ahenum (gdyż h w Prozodyi Łacińskiéj nié liczy się za głoskę, ale, na wzór Greków, jest tylko westchniéniém czyli przychuchem, aspiratio).
[...] od różnych zaś części narządu, które najbardziej na wybicie jakiej Spółgłoski wargowémi, zębowémi, językowémi, gardłowémi, przydechowémi (labiales, dentales, linguales, guturales, aspiratio) mianowanych [...]
PRZYDECH, -u, m., Grammat. aspiratio [...]. Do gardłowych spółgłosek należy dwoisty przydech, jeden słabszy h, drugi mocniejszy ch: n. p. hałas, chcę. Kpcz. Gr. 3, p. 23.