terminów gramatycznych online
derivativum
Język: łaciński
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Dodatek trzeci: Szum/1809
- O nauce dobrego pisania i czytania: Lub/1778
- O pismowni w języku polskim: Prz/1816
- Słownik: Kn/1644 (I wyd. 1626)
- Wstęp obejmujący pogląd na Głosownią i pojęcie Pierwoskładni: Malin/1869
Cytaty
Derivativa Nomina & Verba, quae ab alijs formantur. Diomedi, Priscian. τὰ παράγωγα [tà parágōga]. Derivata, alijs.
Derivativus. Derivatus. Pochodzący.
Litera Г. wymawia się różnie. 1) jak u Cudzoziemcow H. [...] W rzeczeniach, Господь, Pan [...] i w pochodzących (derivativum) od nich, i z nich złożonych (compositum): Государь, Pan, Государство, Państwo, Господинъ, Mospan, Господствую, Panuję, разглашаю, rozgłaszam, благодать, łaska, благословляю, błogosławię, благодарю, dziękuję, i tam dalej.
Rzeczowniki (Substantiva), przez wzgląd na ich znaczenie, dzielą się na 11 . następujących gatunków, które się tak nazywają:
1) Imiona właściwe (Nomina propria), które tylko jednym osobom, albo rzeczom służę, np. Zamoyski, Polska, Francja, Ameryka, Jowisz, Poznań, Berlin, i t. d. [...]
11) [Imiona] Pochodne (derivativa), np. Królewski, Królowa, Królewstwo, królować.
Pochodny, derivativus.
My dziś, porządnij wiodąc pochodzaki od pierwakow (derivativa a primitivis) nazywamy Członkow Rady Radcami, ktorzy u starych Polakow nazywani byli Raycami, bo, już dziś wyraz Rayca znaczy Raiciela lub Rayfurę i Radczynie muszą się rożnić od Rayczyń.
[…] Jeżeli zaś po piérwiástku następują przed końcówkami pogłosy, np. rodny […], których piérwiástki są: rod […], a pogłosy: n, j, u, e, takowe wyrazy nazywámy pochodnemi (derivativa) […].