terminów gramatycznych online
imię pochodne
Język: polski
- Część II. O wykładaniu. & 1. O znamionach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1794
- Część II. O Imieniu: Mucz/1825
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Dodatek trzeci: Szum/1809
- Etymologia: Mał/1879
- Główne przepisy: Łoś/1918
- O Etymologii. §. I. O wyrazach grammatycznych (słowniczek łac.-pol., s.12-13): Gott/1787
- O ośmiu częściach mowy: DwBg/1813
- Przypisy na klassę drugą: Kop/1780
- Rozdział IV. O imieniu: Kop/1785, Kop/1778
- Słownik: Mon/1780
- Zbiór abecadłowy rzeczy: DwBg/1813
- Źródłosłowy rzeczowne i przymiotne: Trz/1865
Cytaty
ojcowski, paternus [...] Takie Imiona zowią się Pochodne (derivativa) bo od drugich pochodzą.
Pochodné Imiona idą pospolicie za drugim przypadkiem, np. pański, strażnik.
Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik. [...] Nomen peregrinum: Imie obce, cudzoziemskie. Nomen primitivum, sive radicale: Imie pierwotne, pierwiastkowe. Nomen derivativum: Imie pochodne, czyli pochodzące. Nomen simplex: Imie nie złożone. Nomen compositum: Imie złożone. Nomen numerale: Imie liczebne, rachunkowe. Nomen diminutivum: Imie drobno-czynne, albo zdrobniałe etc.
Imiona uważané bywają, jako to: Imiona Rzeczowné lub Przymiotné, szczególné lub pospolité, niezłożoné lub złożoné, pierwotné lub pochodné, żywotné lub nieżywotné, swojskié lub cudzoziémskié, liczbowé, zdrobniałé lub zgrubiałé.
Nomen imię. Adjectivum przymiotne. appelativum pospolite. primitivum pierwotne. derivativum pochodne. proprium własne. substantivum rzeczowne.
Imię Rzeczowne iest to, co kładzie imię rzeczy, tak: że można zaraz znać rzecz tę, która się mianuie, np. die Nase nos. Dzieli się I. na Własne, np. Peter Piotr, y Pospolite, np. das Holz drzewo, II. na Pierwotne y Pochodne, np. der Garten ogrod, der Gärtner ogrodnik. II. na Niezłożone y Złożone, np. die Feder pioro, die Schreib Feder pioro do pisania.
Nomen, imię. adjectivum, przymiotne. appellativum, pospolite. primitivum, pierwotne. derivativum, pochodne. proprium, własne. substantivum, rzeczowne.
Rzeczowniki (Substantiva), przez wzgląd na ich znaczenie, dzielą się na 11 . następujących gatunków, które się tak nazywają:
1) Imiona właściwe (Nomina propria), które tylko jednym osobom, albo rzeczom służę, np. Zamoyski, Polska, Francja, Ameryka, Jowisz, Poznań, Berlin, i t. d. [...]
11) [Imiona] Pochodne (derivativa), np. Królewski, Królowa, Królewstwo, królować.
Pochodny, derivativus.
Imiona [...] Pochodné, że od drugich pochodzą, np. dochód, obchód, itp.
Pochodné Imiona, 4, wyrazy 125, 135.
Wyjątki. […] 2) z zakończonych na ek, imiona zdrobniałe i pochodne, które początkowo zdrobniałemi były, takiemi są: Czepek, (pka), członek, dziesiątek […].
Są i inne tak piérwotne jak i pochodne imiona o tym przyrostku: γον-εύ(ς) (rodziciel) piérw. γεν, γραφ-εύ(ς) (pisarz) pierw. γραφ.
Wyjaśniliśmy tam też już w pewnéj części i pochodnych imion budowę, mianowicie o ile i te także wyrazy co do końcówek tym samym podlegały zawsze zasadom i potém przemianom historycznym.
Pozostawiliśmy zupełnie nietkniętém dotąd to wszystko w składzie imion pochodnych, co je od pierwotnych odróżnia, co je właśnie kwalifikować każe jako z tamtych powstałe i co do wieku późniejsze: takim składnikiem zaś jest w tych wszystkich pochodnikach PRZYROSTEK (suffixum), zajmujący zawsze miejsce w środku wyrazu, po temacie pierwotnika a przed końcówką: (za)-bawъ-ka, dziś już zabawka.
Poza tem będziemy pisali inne takie pochodne imiona w ten sposób, że do tematu, pisanego na sposób cudzoziemski, będziemy dodawali przyrostki (sufiksy) według pisowni polskiej np. nietzscheanizm, saint-simonizm, waiter-scotyzm, kreutzerowski i t. d.