terminów gramatycznych online
spójnik wnioskujący
Język: polski
- Część III. O przymiotniku. O słowie i imiesłowie: Jak/1823
- Część III. O układaniu wyrazów na utworzenie zdania i łączeniu zdań między sobą: Mucz/1825
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- O Partykułach: Malin/1869
- Składnia: Mał/1863, Kurh/1852, Mał/1879
- Spójnik: Br/1848
- Словопроизведенiе [Źródłosłów]: Grub/1891
Cytaty
Spójniki wiążące myśli takie, że jedna z nich wnioskiem jest drugiej, nazwiéjmy wnioskującemi: takie są więc, tedy, to, toć, przeto, dlatego, zkąd, zatém, ztąd.
Oprócz malowania tego powszechnego względu, mają spójniki szczególne jeszcze znaczenie swoje, od którego różnie są nazwane, jako to: [...] h) Wnioskujące łączą myśli, z których jedna jest wnioskiem z drugiéj, są zaś następujące: więc, tedy, to, toć, przeto, dlatego, skąd, stąd, zatem.
Jak się dzielą spójniki? [...] 1). Na łączące [...]. 2). Na przeciwnicze [...]. 3). Na wyłączające [...]. 4). Na czasowe [...]. 5). Na warunkowe [...]. 6). Na przyczynowe [...]. 7). Na wnioskujące. Takiemi są: Zatém, (więc), przeto [...]. 8). Na twierdzące [...]. 9). Na objaśniające [...].
Względem znaczenia są spójniki: [...] 5. Wnioskujące: że, dlatego, przeto, tedy.
Do połączenia zdań spółrzędnych służą spójniki: Zgodne: i, téż, także, tudzież, oraz. Sprzeczne: zaś, a, ale, lecz, tudzież jednak, atoli, przecię, które odpowiadają spójnikom przyzwalającym choć, chociaż, jakkolwiek, wszakże. Wyborcze: lub, albo, które gdy się powtarzają, mogą być zastąpione wyrazami: czy — czy; już —już; bądź — bądź; częścią— częścią i t. p. Przeczące: ani, ani; ni, ni; którym przeciwne mają znaczenie i — i; nie tylko — lecz i. Warunkowe: jeżeli, jeśli. Przyczynowe: bo, bowiem, albowiem, gdyż, ponieważ, (dla tego) że. Wnioskujące: zatém, więc, przeto, tedy.
§. 768. Zdania współrzędne wynikowe, t.j. mające się do siebie, jak przyczyna do skutku, jak powód do następstwa lub wniosku, albo też odwrotnie, kładą się przy sobie niekiedy bez żadnych spójników; zazwyczaj jednak to zdanie, które jest drugiém, przybiera następujące spójniki:
Przyczynowe: bo, bowiem, albowiem, gdyż, ponieważ; — skutkowe i wnioskujące: a, dlatego, a dlatego, i dla tego, stąd, i stąd, przeto, a przeto.
Prof. Muzkovsƙi v svojéj gramatyce vydaɳá krakovsƙego z r. 1849 na str. 194 i nástępnéj ðeli spójɳiƙi vedług jiɦ znazeɳá v moɣe na 11 gatunkóv, jaƙeⴅi są: […] 5. Vɳoskujące spájają myśli, s któryɦ jedna jest vyɳiƙem z drugéj, są zas następujące: a, to, toć, pɍeto, zatym, a zatym, tedy, ɣęc, a ɣęc, stąd [...].
§. 761. ZDANIA WSPÓŁRZĘDNE WYNIKOWE, t.j. mające się do siebie, jak przyczyna do skutku, jak powód do następstwa lub wniosku, albo też odwrotnie, kładą się przy sobie niekiedy bez żadnych spójników; zazwyczaj jednak to zdanie, które jest drugiém, przybiera następujące spójniki:
Przyczynowe: bo, bowiem, albowiem, gdyż, ponieważ; — skutkowe i wnioskujące: a, dlatego, a dlatego, i dla tego, stąd, i stąd, przeto, a przeto, i przeto, zatém, a zatém, to, to też, a tak [...].
Союзы бываютъ: [...] 10) Заключительные, wnioskujące, – i tak, dla tego, a zatém, przeto, nakoniec, a więc, stąd.