terminów gramatycznych online
pismo
Pismo – system znaków służący do utrwalenia jęz. mówionego. Punktem wyjścia dla rozwoju p. była piktografia, czyli p. obrazkowe (rysunki oddawały całe sytuacje). Rozwinęła się z niej ideografia, jej poszczególne znaki odnoszą się do całych pojęć (całych wyrazów). Przykładem ideografii mogą być hieroglify egipskie. Z ideografii wykształciło się p. fonetyczne (alfabet).
Cytaty
Kazdy to baczy że pismo polskie jest trudne ku czytaniu tym ktorzy włosności buchstabow przekreszonych albo pąnk[towa]nych nie rożumieją, i dlategom rzec od[...]dania i czytania bukstabow począł, ich własność wiedzieli ci ktorzy chcą [do]brze polskie pismo czytać.
Aczkolwiek ná polskie pismo trudno jednostajną naukę dać. Bo nié jednako wszyscy piszą, mowią, i czytają.
W każdym piśmie [piʃmie] wielé na tym náleży, aby każdé słowo było czytáno i pisáno, nie jako tako, ale pewnym obyczajem.
Jedno w piśmie ná kształt łáćiński, jáko tu w tym piśmie terázniejszym, którèm ná kształt łáćińskiégo dał formowáć, jużby trudno bydź miáło, i jużby táka literá Niemiecka szpećiłá kształt łáćiński, jáko sámá rzecz pokázuje.
Albo więc ná kształt inákszy: ták, ḑ, ḑ́, ḑ̇. á zyśdź sie może i do prostègo i do ukośnègo pismá.
[...] pismo jest martwym naszych myśli obrazem, i można go czasem poprawić: mowa zaś jest zwierciadłem żywym, i przytomnym, ktorej ledwie kto (i to bardzo trudno) poprawić może.
W pisaniu starać się należy. 1.) żeby one służyło do wygodnego czytania każdemu znającemu Rossyjskie pismo .
W prostomostwie więcej niżeli na Pismie wyraża się po między innemi literami: твердитЪ, twierdzi, pisze się, a wymawia się тверьдить.
Podług mego zdania lepiej jest popełnić omyłkę jaką grammatyczną, a umieć dobrze pisać w rozmaitych materjach, niż lat kilka nad samą Grammatyką przepędzić, wiedzieć na pamięć wszystkie prawidła, a nie umieć żadnej rzeczy ułożyć na piśmie.
[…] O znamionach pisownych. […] Pismo jest nie tylko tłumaczem, ale i przewodnikiem mowy: musi jéj tedy skazywać i wiernie i zupełnie wszystkie spólne własności: czego by wykonać nie można, gdyby nie było na to odpowiadających not, czyli znamion […]. Figury czyli kształty tych znamion są następujące [...].
Pismo powinno być, ile możności, najwierniejszym obrazem mowy. Pisownia jest to nauka, która do tego prowadzi.
Po wyrojeniu, gdy każdy na osobnéj posadzie, i pod różnymi panami, odmiennego uczył się pisma, czyli charakteru [...].
GRAMMATYKA jest nauką prawideł mowy ustnej i pisanej, a mowa składa się z wyrazów. Wyrazy miesczą w sobie różne głosy czyli dźwięki, które w pismie znakujemy głoskami czyli literami, już większemi, już mniejszemi.
Odsyłacz (*), (a), (I), znak w pismie odsyłający czytelnika do takiegoż znaku.
Zdanie przyczynowe Protasis, nazwać jeszcze możemy poprzednikiem, a wypływowe (Apodosis) następnikiem, i w mowie jak i w piśmie często dla piękności następnik kładziemy przed poprzednikiem.
Samogłoski czyste, czyli otwarte a, i, o, u, y, spółgłoski twarde, zmiękczone a nawet i miękkie niektóre, ponieważ się dobrze wymawiają od całego narodu; łatwo więc i w piśmie oddane będą.
P. Ile ma głosek język polski? O. Język polski ma czterdzieści cztery następujących głosek, które w książkach tak się drukują: a, ą, b, c, ć, cz, d, dz, dź, dż, e, é, ę, f, g, h, ch, i, y, j, k, l, ł, m, n, ń, o, ó, p, r, rz, rż, s, ś, ść, sz, scz, t, u, w, x, z, ź, ż. Te same głoski mają w pismie kształt następujący: a, ą, b, c, ć, cz, d, dz, dź, dż, e, é, ę, f, g, h, ch, i, y, j, k, l, ł, m, n, ń, o, ó, p, r, rz, rż, s, ś, ść, sz, scz, t, u, w, x, z, ź, ż.
PISOWNIA. (ПРАВОПИСАНIЕ.) Pisownia wskazuje użycie w piśmie liter i znaków przestankowych. [...] Litery w piśmie polskiém używane są następne: a, ą [...] z, ź, ż.
Mowa wykonywa się głosem, lub też rozmaitemi znakami; piérwsza jest ustną, druga pismem albo mimiką.
[...] Gramatyka tkwi jeszcze w ustroju i budowie jego, nie jest i być nie mogła za pomocą pisma wydobytą na widok publiczny i przywiedzioną do powszechnéj wiadomości, że układaczom tym zależało głównie na tym , ażeby za pomocą pisma w ten lub ów sposób oznaczyć dokładnie wszystkie brzmieniá i głosy danego języka [...].
Pomiędzy spółgłoską eh i h jest różnica w wymawianiu, a więc i w piśmie zachować ją, należy.
Pisarze. Bibl. War. Tom I str. 108 w dopisku powiadają. "[...] Dopiero utwierdzenie języka pismem, podnosi go, proces przetwarzający, wciela język we formy oznaczone; lecz tylko gdy ustali się nauka języka w kraju".
Co do pism słowiańskich, myślałbym, że wypada trzymać się sposobu Miklosicha, szczególnie co do oddawania pisma starosłowiańskiego, bułgarskiego i rosyjskiego.
Ma się rozumiéć, pismo języków słowiańskich, używających głosek łacińskich, powinno być oddawane tak samo, bez żadnéj zgoła zmiany w literach i znakach.
Każda głoska ma w piśmie i w druku swój znaczek osobny.
W piśmie upodobnienia tego nie wyrażamy, i ze względów na pochodzenie wyrazu zatrzymujemy litery, oznaczające dźwięki pierwotne, niezmienione.
Że różnica zakończeń rodzajowych (ym i ém), dowolnie zaprowadzona w piśmie, nie zgadzała się z wymawianiem ogółu, który różnicy tej nie znał, wiedział o tym bez wątpienia sam [Kopczyński], skoro kazał owo ém pisać koniecznie z kreską nad é, ażeby zachować zakończeniu rodzaju nijakiego wymawianie ym, identyczne z zakończeniem
Co prawda trudność zachodzi głównie przy rozróżnianiu w piśmie ge i gie, ponieważ w wymawianiu prawie nikt tej różnicy nie zachowuje.