Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

verbum personale
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: personale, personale verbum, personali (verba), personalia, verbum personalum
Język: łaciński
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Bart/1544 , t. III, s. 139

Osoba persona [...] osobą znamionujące personalia verba RN (k. tyt.); osobą znamyonviącze personalia R z6 (mg).

DonCul/1560, s. [45] Definicja

Quid est uerbum personale? Quod per tres distinctas personas coniugatur. Quid est uerbum Impersonale? Quod non iuxta tres personas uariatur.

[Co to jest czasownik osobowy? To taki, który odmienia się przez trzy różne osoby. Co to jest czasownik nieosobowy? To taki, który nie odmienia się przez trzy osoby.]
Stat/1568, s. [103]

Verbum aliud personale, ut Ja roskazuję/ Ego mando. Ty słuchasz/ Tu audis. Bolesław zábił Stánisłáwá/ Boleslaus Stanislaum occidit. Aliud impersonale Stoią/statur. Siedzą/sedetur. Grają/luditur.

Mora/1592, s. 151 K4r [155] (151 K4r [155]-152 K4v [156]) Definicja

Quid est Verbum Personale? Quod in utroque numero flectitur [coniugatur] et antè se habet Nominativum certae personae, vel expressum, vel subintellectum, Ut: Ego Sribo, [Ja piszę.] Tu Scribis, [Ty piszesz.] Ille Scribit, [On pisze.]

[Co to jest czasownik osobowy? To taki, który odmienia się w obu liczbach i przed sobą ma mianownik pewnej osoby, albo wyrażony, albo domyślny.]
Vol/1612, s. [54, 55]

Quotuplicia sunt verba apud Polonos? Duplicia: personalia et impersonalia. Personalia quot terminationes habent? Tres: ę, am et iem.

Kn/1644 (I wyd. 1626), s. 576 Definicja

Personale verbum, προσωπικόν [prosōpikón] quod personam aliquam ex tribus Grammaticis adsonat.

Men/1649, s. 123

Omne verbum personale postulat ante se, ut in Latinis, nominativum.

Sty/1675, s. 90 Definicja

Jáko w inszych językách, ták i we Włoskim, to jest Verbum Personale, ktoremu się w spadku prostym osoby ja, ty, on, przydáją.

Woy/1690, s. 67

Verbum aliud est personale, hoc est, quod omnes personas utriusque numeri habet, ut piszę, piszesz, pisze; Plur. piszemy, piszecie, piszą; aliud impersonale, videlicet, quod prima & secunda persona utriusque numeri caret, ut grzmi, przystoi etc.

Cell/1725, s. 45 Definicja

Verbum dzieli się ná personale, i na Impersonale. Personale jest, co ma trzy personas, á o tákowe myśmy áż dotąd mowili.

Lub/1778, s. 80

Na koniec dzielą się jeszcze słowa, na osobiste (personalia) i trzecioosobne (impersonalia); na porządkowe (reguralia) i nieporządkowe (irregularia); na pełne (plena), niepełne (defectiva) i zbytkujące (et abundantia).

Mon/1780, s. 157 (156-157)

Słowa [...] są wielorakie. Verbum activum. Słowo czynne. Verbum passivum. Słowo bierne. Verbum deponens. Słowo pokładne, które ma zakończenie bierne (terminationem passivam) à znaczenie czynne (significationem activam). Verbum auxiliare. Słowo posiłkowe. Verbum regulare. Słowo foremne. Verbum irregulare. Słowo nie foremne. Verbum personale. Słowo osobiste. Verbum impersonale. Słowo nie osobiste. Verbum neutrum. Słowo nijakie, t.[to] j. [jest] ani czynne, ani bierne. Verbum frequentativum, Carisio, iterativum. Słowo częstotliwe, czyli powtorzyste. Verbum reciprocum. Słowo zaimkowe etc. etc.

Don/1795, s. [18] Definicja

Verbum personale est, słowo osobiste jest, quod conjugatur, ktore się sprzęga, per tres personas, przez trzy osoby, ùt ego studeo, jako ja uczę się, tu studes, ty uczysz się, ille studet, on uczy się; et pluraliter, a w wielkiej liczbie, nos studemus, my uczymy się, vos studetis, wy uczycie się, illi student, oni uczą się.

Gddk/1816, s. [219]

[Verbum] Personale. [Słowo] Osobiste.

Powiązane terminy