Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

verbum personale

Hasło w cytatach: personale, personale verbum, personali (verba), personalia, verba personalia, verbum personalum
Język: łaciński
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Osoba persona [...] osobą znamionujące personalia verba RN (k. tyt.); osobą znamyonviącze personalia R z6 (mg).

Quid est uerbum personale? Quod per tres distinctas personas coniugatur. Quid est uerbum Impersonale? Quod non iuxta tres personas uariatur.

[Co to jest czasownik osobowy? To taki, który odmienia się przez trzy różne osoby. Co to jest czasownik nieosobowy? To taki, który nie odmienia się przez trzy osoby.]

Personalis, le, a Grammaticis fictum, quod ad personam pertinet. Verbum personale, quod per distinctas personas coniugatur. [...] Impersonalis, le, ut impersonale verbum quod nullam personam habet.

Verbum aliud personale, ut Ja roskazuję/ Ego mando. Ty słuchasz/ Tu audis. Bolesław zábił Stánisłáwá/ Boleslaus Stanislaum occidit. Aliud impersonale Stoią/statur. Siedzą/sedetur. Grają/luditur.

Quid est Verbum Personale? Quod in utroque numero flectitur [coniugatur] et antè se habet Nominativum certae personae, vel expressum, vel subintellectum, Ut: Ego Sribo, [Ja piszę.] Tu Scribis, [Ty piszesz.] Ille Scribit, [On pisze.]

[Co to jest czasownik osobowy? To taki, który odmienia się w obu liczbach i przed sobą ma mianownik pewnej osoby, albo wyrażony, albo domyślny.]

Quotuplicia sunt verba apud Polonos? Duplicia: personalia et impersonalia. Personalia quot terminationes habent? Tres: ę, am et iem.

Wie vielerley Verba haben die Polen? Zweyerley. Nemlich/ Personalia, die eine person bedeuten. Vnd Impersonalia, die keine person bedeuten.

[Wielorakie czasowniki mają Polacy? Dwojakie. Mianowicie osobowe, które oznaczają osobę i nieosobowe które nie oznaczają osoby.]

Auff wie vielerley weise enden sich die Personalia? Nur auff diese dreyerley weise. Nemlich ę, ucżę Ich Lehre. am, używam Ich gebrauche. jem, rozumiem Ich verstehe.

[Wielorako kończą się czasowniki osobowe? Tylko na te trzy sposoby: -ę, uczę; -am, używam; -jem, rozumiem. ]

Personale verbum, προσωπικόν [prosōpikón] quod personam aliquam ex tribus Grammaticis adsonat.

Omne verbum personale postulat ante se, ut in Latinis, nominativum.

Wie vielerley ist das Zeitwort? Zweyerley: Persönlich [Personale] und Unpersönlich. [Impersonale] Das Persönliche ist/ welches in dreyen unterschiedlichen Personen wird gewandelt. [...] Das Unpersönliche aber wird nut in der dritten Person einzeler weise gewandelt [...].

[Ile jest rodzajów czasówników? Dwa: osobowe i nieosobowe. Osobowe to takie, które odmieniają się we wsystkich trzech osobach. [...] Nieosobowe odmieniają się tylko w trzeciej osobie liczby pojedynczej.]

Persönliche Zeitwort / Verbum personale, Słowo Osobiste ábo Personálne.

Jáko w inszych językách, ták i we Włoskim, to jest Verbum Personale, ktoremu się w spadku prostym osoby ja, ty, on, przydáją.

Wie viel Endungen hat das Verbum Personale? Zwo [...].

[Ile końcówek ma czasownik osobowy? Dwie [...].]

Wie mancherley ist das Verbum? Zweyerley. I. Personale [...]. II. Impersonale, und dasselbe ist wiederum zweyerley. 1. Active vocis, als: Zal mi/ es gereuet mich Podoba mi się/ es beliebet mir. 2. Passivae vocis: als Biją mię [...].

[Wieloraki jest czasownik? Dwojaki. I. Osobowy [...]. II. Nieosobowy i tenże jest znowuż dwojaki: active vicis, np. żal mi, podoba mi się. 2. Passivae vocis, np. biją mnie [...]. ]

Verbum aliud est personale, hoc est, quod omnes personas utriusque numeri habet, ut piszę, piszesz, pisze; Plur. piszemy, piszecie, piszą; aliud impersonale, videlicet, quod prima & secunda persona utriusque numeri caret, ut grzmi, przystoi etc.

Ein Verbum personale heist / welches alle drey personas hat / als / umiem / umieß / umie.

[Czasownik osobowy to taki, który ma wszystkie trzy osoby, np. umiem, umieß, umie.]

Ein Verbum ist entweder Personale, welches alle drey Personen im Sing. und Plur. hat [...]; oder impersonale, welches im Sing. und Plur. nur die dritte Person hat.

[Czasownik jest albo osobowy, który ma wszystkie trzy osoby w liczbie pojedynczej i mnogiej [...]; albo nieosobowy, który ma w liczbie pojedynczej i mnogiej tylko trzecią osobę.]

Verba Personalia, endigen sich aif ein am:em, uję, ę: als czytam ich lese, rozumiem ich verstehe, miłuję ich liebe, Piszę ich schreibe.

Der Nominativus gehet vor dem Verbo Personali finito her/in gleichem Numero und Person/wenn man kan fragen wer oder was?

Verbum dzieli się ná personale, i na Impersonale. Personale jest, co ma trzy personas, á o tákowe myśmy áż dotąd mowili.

P. Wielorákie, iest verbum tak Simplex iáko Compositum? O. Dwoikáie: Personale y Impersonale.

P. Co iest Personale ? O. Które ma wszystkie trzy persony tak in Numero singulari iáko y plurali. vg. lego, legis, legit &c.

Verba [...] Personalia, Słowa, [...] osobiste.

Verba, Słowa. [...] Personalia, osobiste.

Na koniec dzielą się jeszcze słowa, na osobiste (personalia) i trzecioosobne (impersonalia); na porządkowe (reguralia) i nieporządkowe (irregularia); na pełne (plena), niepełne (defectiva) i zbytkujące (et abundantia).

Ja robię, ago. [...] Takie Słowa zowią się Osobiste (personalia) gdy mają wyraźne lub domyślne Imie, lub Zaimek Osoby, która jest czym, abo co robi i przeto odmienia się przez wszystkie Osoby np. Ja robie: ty robisz.

Słowa [...] są wielorakie. Verbum activum. Słowo czynne. Verbum passivum. Słowo bierne. Verbum deponens. Słowo pokładne, które ma zakończenie bierne (terminationem passivam) à znaczenie czynne (significationem activam). Verbum auxiliare. Słowo posiłkowe. Verbum regulare. Słowo foremne. Verbum irregulare. Słowo nie foremne. Verbum personale. Słowo osobiste. Verbum impersonale. Słowo nie osobiste. Verbum neutrum. Słowo nijakie, t.[to] j. [jest] ani czynne, ani bierne. Verbum frequentativum, Carisio, iterativum. Słowo częstotliwe, czyli powtorzyste. Verbum reciprocum. Słowo zaimkowe etc. etc.

Verbum słowo. personale osobiste. impersonale nieosobiste. regulare foremne. irregulare nieforemne.

Verba impersonalia, słowa nieosobiste. irregularia, nieforemne. neutra, niiakie. personalia, osobiste. passiva, bierne. reciproca, zaimkowe. regularia, foremne.

Verbum personale est, słowo osobiste jest, quod conjugatur, ktore się sprzęga, per tres personas, przez trzy osoby, ùt ego studeo, jako ja uczę się, tu studes, ty uczysz się, ille studet, on uczy się; et pluraliter, a w wielkiej liczbie, nos studemus, my uczymy się, vos studetis, wy uczycie się, illi student, oni uczą się.

[Verbum] Personale. [Słowo] Osobiste.