terminów gramatycznych online
rym
Język: polski
- De Analogia: UrsMeth/1592 (1998)
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Główne przepisy: Łoś/1918
- O Iloczasie: Ant/1788
- O pismowni w języku polskim: Prz/1816
- O wierszopistwie: DwBg/1813
- Ortografia: Jan/1594
- Pytanie, jaki znak najstosowniejszy dla jloczasu polskiego?: Oż/1883
- Składnia: Kurh/1852
- Słownik: Bart/1544
- Uwagi wstępne: Uchw.AU/1891
- Wstęp: Szt/1854
- Zbiór abecadłowy rzeczy: DwBg/1813
Cytaty
RYM rythmus dr prosa consonantias retinens in fine clausularum et dr a rythmos Grece, quod dr numerus Latine, quia constat ex certo numero syllabarum {vel Rym vyrshovy} R D3 . Zob. WIRSZ.
Epos Rym. Melos Pieśń. Wiśniewska 1998, 67 notuje.
KOCH. ... Dla skromniejszégo pisma wedle tych liter cż d dż r t ż kiedy się trafi pisać i, abo y, raczéj to małé i: chyba by się komu inaczéj zdało: rim abo rym, wszytko za jedno.
Wiérsze jeszcze Angielskié miewáją rym albo przekładany [...] Albo też bez żadnégo rymu.
Koniec Wiersza nazwany kadéncyią, skłádem, a nájlepiej rymém, zawiérá w sobie półtoréj jednakiéj zgłoski, np. nagr-o-da, szk-o-da.
Prawidła na [...] Iloczas 138, 139, na śrzedniówkę 159, 160, na rymy 160.
Przy takowych rugach uchylimy powody do fałszywych rymow w naszyj Poezyi, w ktoryj sobie dotąd Rymotworcy pozwalali rymować i ja z niemi: z gory, Natury, służy, wywroży i t. pp. bo rym traci na melodzie, gdzie wysłownia traci na charmonie.
Przez podobne śledztwo upadną zatargi między D i T, bo się pismować musi stadka od Pierwaka Stado; a statka od Pierwaka Stat, i tak rozznaczone wyrazy w rymach; choć nie jednako pismowane, rownie dobrze z sobą brzmią na ucho.
Prozownicy nasi używając takich rożnic według upodobu, wskazują tylko gniazdo i kolebkę swoją w głagolinach ojczystych, nie odstępując od Narodowości, a Poeci mogą i z tych odmian korzystać według potrzeby obrazu i rymu, byle takowe odmiany dowcipnie stosowali, jak Homer w Ilijadzie i Odyssei korzystał z rożnych rozgoworek Języka Greckiego.
Rym zaś jestto podobne dwóch wierszy zakończenie, poczynające się od samogłoski, na któréj się przycisk znajduje np. skowrō̒nek — dziō̒nek.
Każda z trzech wyżéj wymienionych mów [ustna, pisana i migowa, czyli jestowa] dzieli się jeszcze na potoczną, czyli wolną, albo prozę i na wiązaną, czyli wiersze albo rymy.
Z porównania rymów w poezji, uczynili takowy wniosek miarowy, że nad każdym wyrazem w poezji miarowej, długość i krótkość głosek u góry się oznacza, długą i krótką kreską; zatem w prozie znika znak krótki jako niepotrzebny ; a pozostaje długi który może być użytym na znak jloczasu określonego.
Uważano też za potrzebne liczyć się z tem sumiennie, żeby nierozważne zalecenie jakiegoś prawidła nie wyrządziło w następstwach swych szkody naszemu piśmiennictwu (ob. zwłaszcza niżej, str. 13, wzgląd na rym i rytm w poezyi).
Używając pisowni tradycyjnej: Maryenburskiej, dyabeł, można według potrzeby czytać raz Mary-jenburskiej, drugi raz dja-beł, jak tego właśnie wymaga rytm, albo też znów rym, n. p .: Niech wprzód łotrów powybi-ja Jezus, Mary-ja.
W wierszach pisze się, jak tego rym lub rytm wymaga: Marja lub Maryja, Marji lub Maryi, lilji lub lilii, Iljon lub Ilijon, z ingredjencjami lub z ingredyjencyjami.
Z epoki późniejszej, od w. XVI, niejakie wskazówki otrzymać można z języka poezji, mianowicie z rymów; proza zachowuje oderwane cechy gwarowe tylko poza granicami państwa: na Śląsku i na Pomorzu (kaszubskie).