kłaść (się)

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Dąb/1759
• Fook/1768
• Dudz/1776
• Szum/1809
• SkorM/1816
• Kurh/1852
• Kam/1870
• Jes/1886
• Lor/1907
• Kon/1920
• ZwO/1924

Po czwarte. Adjektywa kolorow kładą się zá istotnemi, npa: du pain bis, blanc, chléb śniadany, biały, une muraille blanchie, ściana bielona.

Quoique l'infinitif n'ait ni le nombre, ni la Personne. Et qu'il ne marque pas ni la manière, ni un tems précis; il ne laisse pas cependant d'être, ou designer le tems present, le passé, ou le futur, quoique non précisement. Car lorsque je dis amare, aimer, je denote bien un temps present, mais non pas un tems précis, et determiné. Nous parlerons plus bas du futur. L'infinitif donc n'a ni nombre, ni Personne.

[...]

Chociaż Infinitivus nie ma ni liczby, nie osob, ani znaczy modum, ani tempus właściwie, jednak może się kłaść, lub oznaczać tempus praesens, praeteritum lub futurum chociaż nie praecisè. Albowiem gdy mowię amare, kochać, wyrażam czas teraźniejszy, ale niedeterminowany. Gdy mowię: Amavisse, kochać było, wyrażam tempus praeteritum, ale także niedeterminowany. O czasie przyszłym mowić wkrotce będziemy. Infinitivus więc niema ni liczby, ni osob.

Adiectiva kończące się na a mają accusativum na ą [...] Adiectiva inaczej się kładą z osobami lub naźwiskami męskimi, a inaczej z żeńskiemi, także które nie znaczą osoby ludzkiej, n. p. Ludzie dobrzy; niewiasty zaś dobre, konie młode, dęby mocne.

Drugie są słowa, ktòre także różnie się kładą, ale w inszym znaczeniu. Takie są: Błogosławię komu (życzę dobrze) kogo, (szczęśliwym zowię.)

Ci, ktòrzy inaczej czynią, naśladują w tym Łacińnikow, którzy Greckie słowa czasem po Grecku kładą, n. p. Matheseos, Musices, Phisices, etc. zamiast Mathesis, Musicae, etc.

4) Kilka wyrazów, które są z jednakowych głosek złożone, nie kłaść jeden po drugim , aby okres brzmiał tam lepiej.

O rządzie Rzeczowników.

1.Wszystkie Rzeczowniki słowowe rządzą temi samemi przypadkami, któremi rzą­dzą te Słowa, od których one pochodzą [...].

2.Gdy dwa Rzeczowniki schodzą się jeden po drugim w jednym okresie, w ten czas kładzie się ostatni w drugim przypadku; np. zręczność konia wyratowała go. — Bezinteresowna miłość cnoty sprawiła mu powszechny szacunek.

Gdy się dwa odmienne przypadki kładą, tak jak tego w łacinie użyć można, np. filius regis, radziangniah putrah, królewski syn; pes animalis, pasoh padah, psia łapa; [...].

Spójniki kładą się na początku zdania, wyjąwszy zaś, bowiem, więc, przeto i wprawdzie.

Po słowach zaimkowych, po trybie bezokolicznym i po imiesłowie będąc, opowiednik i rzeczowny i przymiotny w przypadku szóstym się kładzie.

Nie jest rzeczą dowolną, czy ten lub ów przypadek kładzie się po tym lub owym przyimku.

Krótsze formy me, te, lhe, o, a, nos, vos, lhes, os, as kładzie się przed albo za czasownikiem; jeżeli stoją za czasownikiem, pisze się przed niemi łącznik (—); na prz.: Elle me deu, on mi dał; deu-me dał mi; eu te vejo, ja cię widzę; vejo-te widzę cię; [...].

W każdem z powyższych zdań mamy po dwa podmioty (matka i siostra, praca i oszczędność i t. d.). Orzeczenie kładzie się w takim razie albo w liczbie pojedynczej albo w liczbie mnogiej.

Następstwo wyrazów w zdaniu.

Z reguły kładzie się podmiot przed orzeczeniem, n p. Deus é bom e justo (Bóg jest dobrym i sprawiedliwym).