Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imię liczbowe
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: imie liczbowe, imiona liczbowe, imiona liczbowé, liczbowe, liczbowé imiona, wyrazy liczbowe
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Ant/1788, s. 87

Kładnie się jeszcze między dwóma jednemi Imionami liczbowemi, lub innemi rzeczownikami n.p. two by two po dwóch.

Szum/1809, s. 31 Definicja

Części mowy nazywają się po polsku i po łacinie, jak następuje:

Iwsza: Wykrzyknik (Interjectio), np. ach! [...]

VIIIma: Licznik (imię liczbowe, nomen numerale), np. jeden, dwa, po pierwsze, po drugie, pierwszy, drugi i t. d.

DwBg/1813, s. 5 Definicja

Imiona [...] Liczbowé albo licze­bné, np. jedno, dwa.

DwBg/1813, s. 171

Liczbowé albo liczebné Imiona 5.

SkorM/1816, s. 51

[...] Np. dwija dwa, traję trzy, czatwarę cztery, panczamę pięć, szastę sześć, i następne liczbowe, przypadkują się jedynie w liczbie mnogiej.

SkorM/1816, s. 88

Że zaś wyrazy liczbowe jak zwyczaj, w wyciągu do Grammatyki jakowego języka mieścić się powinny, gdy postacie liczbowe w powyższej tablicy już są umieszczone, z tych powodów cóżkolwiek o tychto wyrazach winniśmy nadmienić.

Jak/1823, t. I, s. 29 Definicja

Imie liczbowe wyraża albo nieoznaczoną ilość rzeczy, albo oznaczoną mniéjszym lub większym zbiórem rzeczy pojedyńczych: jako część zdania wyraża ilość oznaczoną lub nieoznaczoną tych tylko rzeczy, o który się co mówi.

Mucz/1825, s. 34 Definicja

Ilość rzeczy oznaczoną pewnym jakim zbiorem jedności, wyrażają imiona liczbowe, położone przy każdym rzeczowniku liczby mnogiéj, np. dwaj mężczyźni, dwie kobiety, cztery miasta.

Mucz/1825, s. 74

[...] Kroć przyłączone do imion liczbowych tylko w l. p. nieodmienny, w l. m. ma 1, krocie, 2, krociów albo kroci […].

Mucz/1825, s. 103

[...] Wszystkie imiona liczbowe przy imionach ludzkich męskich mają przypadek 4ty jak 2gi.

Bor/1830, s. 6 Definicja

Liczbownik czyli Imie liczbowe, wyraża ilość, porządek, i inne względy osobowe i rzeczowe, jako: jeden, pięć, pierwszy, i t. d.

Rew/1845, s. 16

Imiona liczbowe 2, 3, 4, oprócz jeden, na, o, jako zbiorowe mają po sobie słowo w l. m. bo uważane są za przymiotniki, które do rzeczowników należą np. dwaj, trzej, czterej, bracia byli.

Desz/1846, s. 386

Imiona liczbowe do zbiorowych także należą, składnia ich jest następna:

a) dwa, trzy, cztery raz uważają się jako rzeczowniki: a zatém imiona z niemi położone są w 4. skłońniku, a słowa zgadzające się z liczbownikami kładą się w 3. osobie w rodzaju nijakim (dziś) np. ręczników trzy było, łyżek cztery ubyło.

Morz/1857, s. 377

Liczbownik ... Imię liczbowe (Nomen numerale).

Czep/1871–1872, s. 118 Definicja

Liczebnik czyli imię liczbowe jest to wyraz, oznaczający liczbę czyli ilość istot, także ich porządek i kładzie się na pytanie ilu lub ile? który? iloraki? […]. Liczebnik podobnie jak przymiotnik w zdaniu jest określeniem.

Jes/1886, s. 18

Widzimy, że te wyrazy: ja, ty, wy, zastępują imiona rzeczowne, tj. rzeczowniki: nauczyciel, Stanisław, uczniowie; podobne wyrazy zastępują także (jak później zobaczymy) i imiona przymiotne oraz imiona liczbowe, stąd takie wyrazy, które zastępują imiona, zowią się zaimkami (za-imek, za-imię).

Jes/1886, s. 39 Definicja

Każdy wyraz, który oznacza pewną ilość czyli liczbę osób lub rzeczy, nazywa się imieniem liczbowém, albo krócej: liczebnikiem.

Kor/1961, s. 42

Fakultatywności rodzimej terminologii gramatycznej położył tamę podręcznik polszczyzny O. Kopczyńskiego [...].

Nomen substantivum proprium — imię rzeczowne, rzeczownik własny, appellativum — pospolity, singulare — szczególny (t. 2, s. 31), collectivum — zbiorowy, concretum — zmysłowy, abstractum — umysłowy, adiectivum — przymiotne, przymiotnik, numerale — rachunkowe, liczbowe, liczbowne (t. 2, przyp., s. 68) [...].

Powiązane terminy