terminów gramatycznych online
koniugacja trzecia
Język: polski
- Chapitre II. Des verbes / Rozdział II. De verbo: Fook/1768
- Części mowy: ZwO/1924
- Część druga. O częściach dyskursu: Duch/1699
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Etymologia: SzyPocz/1770, SzyGram/1767
- Fleksja czyli nauka o odmianach: Kr/1897
- Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917
- O etymologii: Mal/1700
- O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
- Rozdział VII. O słowie: Szt/1854
- Traktat II. O częściach dyskursu: Dąb/1759
- Verborum Coniugatio: Cell/1725
Cytaty
Przykład trzeciej Coniugáciey.
Troisième Conjugaison. Des verbes qui se terminent en ire. Trzecia Konjugacya. O słowách ktore się terminują ná ire, jáko to dire, mowić.
FORMA trzeciéj Kóniugácyéj ná słowo czyniącé [...], zákóńczóné ná takié ir, przed którym jest o [...] recevoir odebrać.
A dla tegoż nie potrzebuje nowego Paradigma: Exemplum Infinitivi, obacz przy końcu trzeciej Coniugáciej.
FORMA trzeciej Koniugacyi na słowa czyniące.
Do tej Koniugacyi należą słowa zakończone takie ir, przed ktorym jest o, jako są recevoir, odebrać [...].
Przykład trzeciej Konjugacyi. P. Ktore słowa należą do trzeciej Konjugacyi? O. Te, co mają wtorą osobę sposobu skazującego czasu teraźniejszego m. l. na isz przez i Łacińskie.
Przykład III. Koniugacyi.
La Conjugaison est l'inflexion differente du verbe, qui donne divers tems, il y a quatre Conjugaisons régulières, comme nous verrons plus bas, après avoir donné la Conjugaison du verbe Sum. La voyelle, qui est devant le re, de l'Infinitif en donne la difference. L'Infinitif du verbe amo, est amare, aimer. Du verbe Doceo, docere, enseigner. Du verbe Lego, legere, lire. Du verbe audio, audire, entendre. La première a as, à la seconde personne du present. La seconde es. La troisième is bref. La quatrième is long.
[...]
Koniugacja jest nachylanie czyli inflexja verbi dająca różne czasy. Cztery są koniugacje regularne, jako niżej obaczemy po koniugacji słowa Sum. Vocalis, ktora jest przed syllabą re Infinitivi, czyni rożnicę między niemi. Infinitivus verbi Amo kocham, jest amare kochać; Verbi Doceo, uczę, docere, uczyć. Verbi Lego czytam, legere, czytać, Verbi Audio słyszę, audire, słyszeć. Pierwsza ma drugą osobę praesentis na as; Druga na es; Trzecia na is krotko wymawiając; Czwarta na is długo mowiąc.
PRZYKŁAD Trzeciej Koniugacyi. Czas teraźniejszy. Sposob Skazujący. L. P. Ja radzę, ty radzisz, on radzi.
Podług trzeciéj koniugacyi czasują się te słowa, które w osobie III, l. p. czasu teraźniejszego, lub przyszłego dokonanego trybu oznajmującego, mają końcową samogłoskę: i, w trybie bezokolicznym kończą się na: ić, eć, ieć, wyjąwszy nieforemne: bać się, spać, stać, np. trafić, trafi; boléć, boli; leciéć, leci i t. d.
Konjugacja III-cia, do której należą słowa, których osnowa teraźniejszości utworzona jest od osnowy słownej za pomocą przyrostka -je; np. bi-je, pisze (z pis-je), siwie-je (z siw'-e-je), kup-u-je.
Konjugacja III-cia obejmuje słowa, których osnowa teraźniejszości ma przyrostek -je- (bije-, boleje-, buduje-, rozkazuje-).
Do konjugacji III-ej należą słowa, których osnowa teraźniejszości utworzona jest za pomocą przyrostka -je; np. bi-je-, wiąż-e- (wiąz-je), bole-je-, buduje- i t. p.
Zmiany ar w er nie można uważać za fonetyczną, bo pojawia się tylko w czasownikach, konj. 3 [...] lub w rzeczownikach związanych z niemi prawdziwą czy fałszywą etymologją [...].
Końcówki 1. os. l. p. rozłożone są wszędzie jak w języku literackim, z wyjątkiem nieściąganych [...], o czem w konj. III.
Konjugacja III. Grupa 1. O najrozmaitszych zmianach i y przed ł l była mowa w głosowni. Nieściągnięte formy grai ̯eš, grai ̯e, rzadziej znai ̯e, utrzymują się tylko we właściwej Wielkopolsce [...].
Czasowniki, są to słowa, któremi wyrażamy czynność lub stan osób lub rzeczy. Mają one w języku portugalskim cztery odmiany czyli konjugacje (conjugações). Do 1-ej konjugacji należą czasowniki zakończone w bezokoliczniku na ar: chamar (wołać); do 2-ejczasowniki na er: comer (jeść); do 3-ej [konjugacji] na ir: sentir (czuć); do 4-ej zakończone na ôr: pôr (kłaść).