terminów gramatycznych online
rzeczownik pospolity
Język: polski
- Części mowy odmienne: Malecz/1882
- Część I (wstępna): Jes/1886
- Fleksja: Król/1922
- Nauka o wyrazach. Nauka o znaczeniu wyrazów: Król/1922
- Nauka o wyrazie: Kl/1939
- Nauka o znaczeniu wyrazów (semantyka): Szob/1923
- O rzeczowniku: Kam/1870
- O rzeczowniku i przymiotniku: Bor/1830
- O tworzeniu się w języku naszym przymiotnika: Malin/1869
- Pisownia: Kurh/1852
- Rozdział II. O Rzeczowniku: Szt/1854
- Rzeczownik: Br/1848
- Semantyka: PolTerm/1921
- Składnia: Kurh/1852
- Słowniczek: Gaert/1927
- Wiadomości wstępne: Kr/1917
- Wstęp obejmujący pogląd na Głosownią i pojęcie Pierwoskładni: Malin/1869
- Словопроизведенiе [Źródłosłów]: Grub/1891
Rzeczownik [...]. Ze względu na znaczenie rz. dzieli się na nazwy (imiona) własne — nomina propria (Staszek, Marysia, Mickiewicz, Zakopane [...]) i rz. pospolite — appellativa (stół, oko, krowa, piasek [...]).
Cytaty
Rzeczownik [...] — szczegulny, którego nazwisko jednej tylko służy osobie lub rzeczy: Jagiełło, Wilno, Wisła, Łysa-góra, i t. d. — pospolity, którego nazwisko służy wielu osobom lub rzeczom: książę, miasto, rzeka, góra, i t. d.
Rzeczowniki dzielą się na: […] 2. Własne i pospolite; np. Wisła, woda.
Mówi się także z rzeczownikami ogólnemi czyli pospolitemi: wyjechał na prowincyję, na wieś (dla przepędzenia czasu na wsi), poszedł na przedmieście, tudzież poszedł na miasto [...].
Toż samo powiedzieć można o takich wyrazach Rej (nazwisko), rej (rzeczow. posp. np. reje wodzić) i ryj (od słowa ryć) i t. p.
Rzeczowniki [...] pospolite są te, które służą każdéj rzeczy jednego rodzaju, gatunku i t. d., np. pies, ryba, drzewo.
[…] Do tych policzyć náleży rzeczowniki pospolite potocznéj mowy, których nágłos jest piérwiástkiem słównym […].
[…] Mało jest w naszym języku form przymiotnikowych używanych bez pojimka w znaczeniu rzeczowników pospolitych […].
Ze względu na znaczenie imienia rzeczownego dzielimy je na: [...] pospolite, które są nazwą wielu rzeczy tego samego gatunku.
Rzeczownik podług przedmiotu, jaki oznacza, może być: [...] Własny czyli szczególny, który oznacza imiona, nazwiska ludzi, zwierząt, rzeczy, i pisze się zawsze przez dużą literę: Warszawa [...] Pospolity czyli ogólny, który nie pisze się przez dużą literę, i który oznacza rozmaite przedmioty żywotne lub nieżywotne, drzewo, roślina [...]
Każdy rzeczownik jest: własny lub pospolity. Niektóre bywają zbiorowe.
Имя существительное бываетъ: 1. Нарицательное или общее, pospolite, которымъ называются всѣ предметы сходные между собою своими признаками, напр. człowiek, król, państwo, miasto, rzeka, góra, miesiąc, dzień, stół, książka, pióro, radość, tęsknota, и проч.
§ 18. Już z tych przykładów widać, że rzeczownikami mogą być wyrazy o bardzo różnym znaczeniu, dla tego też w gramatyce, wśród samych rzeczowników, odróżniamy rzeczowniki osobowe od rzeczowych, żywotne od nieżywotnych, zmysłowe od umysłowych, własne od pospolitych, zbiorowe od jednostkowych.
Rzeczownik. Rzeczowniki zmysłowe i oderwane (umysłowe), rzeczowniki pospolite i własne, rzeczowniki zbiorowe i jednostkowe.
Rzeczowniki dzielą się na: zmysłowe: zwierzę, stół, woda..., oderwane: cnota, pilność..., pospolite: ławka, pióro, książka..., imiona własne: Wisła, Warszawa, Tatry..., zbiorowe: tłum, ludzkość, zboże..., jednostkowe: Bóg, syn, dom...
Rozróżniamy deklinację rzeczowników: a) męską, rzecz. męskie zakończ. na spółgłoskę i zdrob. na o, b) żeńską, na a, i oraz na spółgłoskę zmiękczoną lub powstałą ze zmiękczenia, c) nijaką, na o-e, ę, d) mieszaną męskie rodowe na o i pospolite na a, nijakie obce na um.
Rzeczowniki pospolite są nazwami, nadawanemi całemu szeregowi przedmiotów jednakowych, nap. miasto, rzeka, człowiek.
Rzeczowniki (substantiva) - wyrazy oznaczające osoby lub rzeczy (zmysłowe lub umysłowe), a) (imiona) ★pospolite (nomina apellativa), np. pies i ★własne (nomina propria) np. Karol.
W odróżnieniu od własnych nazywamy inne rzeczowniki pospolitymi.