terminów gramatycznych online
Stamm
Cytaty
Pień (Stamm) jest to rdzeń z przyroślą.
Przez źródłosłów (thema, Stamm) rozumiemy tę część wyrazu, która w nim pozostaje wśród wszelkich odmian, jakim wyraz podlega w deklinacyi lub koniugacyi.
[...] Jeżeli końcówka łączy się bezpośrednio s pierwiástkiem np. ula, ulem, wtedy wyráz nazywámy piérwotnym, jeżeli zaś końcówka łączy się z pogłosem przydanym do pierwiástku np. ulica, ulicą, wtedy wyráz jest pochodnym. Tak w piérwszym razie ul jak w drugim ulic nazywámy z niemiecka pniem, Stamm lub z grecka temátem wyrazu. Głoski wchodzące w skłád piérwiástku nazywámy piérwiástkowémi, wszystkie jinne przybyszowemi.
W pierwszéj części wykázaliśmy jilość brzmień i głosów języka polskiego, jich podziáł na samogłoski i spółgłoski, jednych i drugich rodowód, jich przemiany w skutek jich wzajemnego wpływu na siebie i przyczyny tychże przemián w wyrazach polskich. A poniewáż te wyrazy, w których zachodzą rzeczone przemiany głosek, tych nájpiérwszych i nájpiérwotniejszych żywiołów każdéj mowy ludzkiéj, pod względem gramatycznym nie są jednego i tego samego składu i budowy, i gramatyka porównáwczá prócz głosek odróżniá w składzie i budowie wyrazów i jinne gramatyczne cząstki składowe wyrazów, przeto wyjáśniając prawa głosowe głosek, musieliśmy się mimowolnie spotykać z dopiéro rzeczonemi gramatycznemi cząstkami w skłád wyrazów wchodzącemi, jakiemi są piérwiástek (etymon, radix, niemieckie Wurzel), pień czyli temat (thema, Stamm), nágłos (praefixum, Vorsylbe), pogłos (afformativum, affixum, Nachsylbe, Wortbildungssuffix), końcówka (suffixum, Biegungssuffix albo Endung), spójka (Bindevocal), nasuwka (prothesis, Vorschlag), wsuwka (epenthesis, Einschiebsel), zasuwka (epithesis lub paragoge) itd.
Przez temat (thema, Stamm) albo inaczéj źródłosłów rozumiemy owę pierwszą, z jednéj albo i z kilku zgłosek złożoną część danego czasownika, która w nim pozostaje wśród wszystkich, albo przynajmniéj wśród połowy odmian konjugacyjnych, jako rdzeń całego wyrazu, niezmienną i nieruchomą.
Stamm Osnowa. S-bildung Urabianie osnów. S-bildend Urabiający osnowy. S-schwächung Wątlenie osnów. S-abstufung Ustopniowanie osnów.