terminów gramatycznych online
zaimek nieokreślny
Język: polski
- Część I (wstępna): Jes/1886
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- Druga częsć mowy. "Zajimki": Oż/1883
- Fleksja czyli nauka o odmianach: Kr/1897
- Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917
- IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1863, Mał/1879
- Nauka o wyrazach. Nauka o znaczeniu wyrazów: Król/1922
- Nauka odmiany wyrazów: Kon/1920
- Podział zaimków: Czep/1871–1872
- Wiadomości wstępne: Kr/1917
Cytaty
Odpowiedne Zaimki są: albo okréślne, a to znowu czworakie: osobiste, dzierżawcze, wskazujące i względne; albo nieokréślne.
Zaimki nieokréślne, odpowiadające na pytajne nieoznaczonym sposobem, powstają z tychże dobiéraniem przyczepek: -ś, -bądź, -kolwiek, lub Przysłówków: ni-, nie-, byle-, lada; są tedy następujące: ktoś; ktobądź; ktokolwiek; nikt; nie kto; byle kto; coś; cobądź; cokolwiek; nic; nie co (stąd: nieco) [...].
Zaimki nieokreślne czyli nieoznaczone (indefinita), nazwane tak dla niepewności, w jakiéj rzecz lub jéj przymiot pozostawiają, mamy te: ktoś, ktokolwiek, coś, cobądź, cokolwiek, i przeczące nikt, nic.
[…] W dwóch piérwszych zdaniach podmioty nikt, nic zastępują miejsce istot nieoznaczonych, nieokreślonych; niekiedy podobne zaimki oznaczają istot małoznane, obojętne […]. Te zaimki nazywają się nieoznaczonemi, nieokreślnemi.
Zaimki, według wewnętrznéj swéj istoty, dzielą się na osobiste, zwrotny, dzierżawcze, pytające, względne, wskazujące i nieokreślne.
IV. ZAIMKI NIEOKREŚLNE czyli NIEOZNACZONE (indefinita), nazwane tak dla niepewności, w jakiej rzecz lub jéj przymiot pozostawiają, mamy te: ktoś, ktokolwiek, coś, cobądź, cokolwiek, i przeczące nikt, nic.
Zwrotne Siebia, Sobie, Siebie, Się, Sobą, w Sobie. [Zajimki] Nieokreslne: Ktokolwiek, którykolwiek i t. d.
Inne znowu tem się odznaczają, że nam osoby lub rzeczy niejasno i nie pewno określają; określają np. ktoś tam czeka — i dla tego zowią się [zaimkami] nieokreślnemi. Takimi są: ktoś, coś, ktokolwiek [...].
Zaimek zowie się [...] [zaimkiem] nieokreślnym, jeżeli osobę lub rzecz określa niejasno, niepewno.
Zaimki nieokreślne są takie, które niedokładnie lecz ogólnie tylko oznaczają osobę lub rzecz, albo jej przymiot; np. ktoś, coś, któryś, jakiś, czyjś, czyjkolwiek, ktokolwiek, ktobądź, cobądź, jakibądź, niektóry, niejaki, niejeden.
Zaimek czyj, a, e w połączeniu z cząstkami nieokreślnemi: -ś, -kolwiek, -bądź tworzy formy zaimka nieokreślnego: czyjś, czyjaś, czyjeś, czyjkolwiek, czyjbądź..., które ową cząstkę nieokreślną zatrzymują na końcu każdej formy deklinacyjnej; np. czyjegoś, czyjegokolwiek, czyjegobądź, czyjemuś, i t. p.
Ze względu na znaczenie zaimki bywają: 8. Nieokreślne; używamy ich wtedy, gdy nie oznaczamy osoby lub rzeczy dokładnie, np.: ktoś, coś, któryś, jakiś, czyjś; ktokolwiek, cokolwiek, którykolwiek, jakikolwiek, czyjkolwiek; ktobądź, cobądź, którybądź, jakibądź, czyjbądź; bylekto, byleco, bylektóry, bylejaki; niektóry, niejaki, niejeden; ladakto, ladajaki; — pewien, jeden, inny; nieokreślne przeczące: nikt, nic, żaden, niczyj; nieokreślne twierdzące: każdy, wszelki, wszelaki, wszystek.
Zaimki nieokreślne: ktoś, coś, ktokolwiek, cokolwiek, ktobądź, cobądź odmieniają tylko pierwszą swoją część: kto, co.
Takie zaimki, które ogólnie, niedokładnie rzecz nam jakąś określają, nazywają się zaimki nieokreślne. Zaimki nieokreślne są następujące: ktoś, ktokolwiek, coś, co bądź, cokolwiek, nikt, nic; jakiś, któryś, jakikolwiek, jaki bądź, którykolwiek, który bądź, czyjśkolwiek, czyjś [...].
Ze względu na znaczenie dzielimy zaimki na: a) osobowe (ja, ty, my, wy...), b) zwrotne (siebie, sobie, się ...), c) dzierżawcze (mój, moja, moje...), d) wskazujące (ten, ta, to, on, ów, tamten...), e) względne (który, która, które, jaki...), f) pytające (jaki? który?...), g) nieokreślne (ktoś, czyjś, jakiś...).
Niektóre z przytoczonych terminów znaleźć można i u A. A. Kryńskiego [...].
Nomen numerale — liczebnik, liczbownik, pronomen personale — zaimek osobowy, reflexivum — zwrotny, demonstrativum — wskazujący, infinitum — nieokreślny, verbum (in)transitivum — czasownik nieprzechodny.