terminów gramatycznych online
orzecznik orzecznik, część orzeczenia imiennego
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
- Nauka o słowach i ich odmianach: Łaz/1861
- Nauka o zdaniu: Szob/1923
- Składnia: PolTerm/1921, Król/1922
- Słowniczek: Gaert/1927
Orzecznik. Pod względem semantycznym główna część orzeczenia złożonego imiennego, służy bowiem do wyrażania treści predykatywnej stanowiącej istotę treści zdania, a mianowicie do przypisywania właściwości przedmiotom wskazanym za pomocą wyrażeń w funkcji podmiotu, orzekania o nich.
Cytaty
Pewne Przymiotniki dwojako dziś w rodz. męz. używane: w formie rzeczownikowéj bez wygłosu -y, kiedy za domioty (attributa) w orzeczniku (praediacatum) wzięte; z zakończeniem zać -y, gdy są istnémi Przymiotnikami; np. Bądź łaskaw | łaskawy pan.
[…] Orzecznikiem nazywamy: praedicatum, orzeczeniem die Aussage.
[...] Orzecznikiem zdania może być: 1. Słowo wyrażające bytność, działanie lub stan podmiotu w pewnym czasie, to jest czasownik [...]. 2. Orzecznikiem może być także rzeczownik, alboli też słowo wyrażające przymiot, to jest przymiotnik. a w tym razie używamy czasownika: jestem, jesteś, jest, itd. do połączenia orzecznika z podmiotem [...].
Orzeczenie nierozwinięte i rozwinięte. Orzeczenie zasadnicze; orzeczenie czasownikowe i imienne. Orzecznik. Łącznik.
Sobieski ‖ był wodzem łącznik, orzecznik {orzeczenie imienne.
Części orzeczenia imiennego, wyrażone za pomocą imiesłowu, przymiotnika, przysłówka, bezokolicznika lub rzeczownika, nazywają się orzecznikami.
Orzecznik, p. zdanie I.
I. Części zdania: A. ★Podmiot (subiectum) [...]. B. ★Orzeczenie (praedicatum) ★czasownikowe, np. (drzewo) rośnie lub ★imienne = ★łącznik (copula) + ★orzecznik, np. (drzewo) jest wysokie.
Obfitą terminologię z zakresu składni zawiera jej właśnie poświęcona a wydana już po ukazaniu się rozprawy Riesa książka A. Krasnowolskiego.
Terminologia. Propositio indicativa — zdanie oznajmujące [...]; subiectum — podmiot, praedicatum (compositum) — orzeczenie (złożone), copula — łącznik, praedicatum nominale — orzecznik, obiectum directum — dopełnienie bliższe, indirectum — dalsze [...].
Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].
Składnia: przynależność, zdanie oznajmujące, pytające, wykrzyknikowe, (nie)rozwinięte, podmiot, orzeczenie zasadnicze, (nie)rozwinięte, zdanie bezpodmiotowe, orzeczenie czasownikowe, imienne, orzecznik, łącznik, określenie, przedmiot bliższy, dalszy [...].