Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sonus dźwięk
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: sŏnus
Język: łaciński
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

Park/1440 (ok.), s. 6 [62]

Quamvis quandoque eidem caracteri diversos sonos attribuant, alique tamen eorum apud eos superfluunt. Nam Latinum ideoma k non indiget, h eciam aspiracionis nota est.

[Czasem wprawdzie znak literowy ma różne brzmienia, zarazem jednak niektóre litery są zbędne. Nie potrzebuje bowiem język łaciński litery "k", a "h" jest także tylko znakiem przydechu (Kucała 1985, s. 90)]
Zab/1514–1515/1518, s. [2]/53

Viginti tres nomine et figura differentes latini ponunt litteras, nec nobis Polonis opus est pluribus, quia et nostrum idioma illis absolui potest, licet quantum ad sonum una et eadem littera consillabica diversimode pronuncietur.

[Łacinnicy podają dwadzieścia trzy litery, różniące się nazwą i wyglądem; ani nam Polakom nie trzeba ich więcej, bo i nasz język może się nimi doskonale obejść, chociaż co do brzmienia jedna i ta sama litera z innymi połączona różnie się wymawia, s. 103.]
Zab/1514–1515/1518, s. [3]/54

Videmus enim, quod una et eadem littera multo diversum habet sonum, qui plerumque dictionis variat significatum; exemplum de l, stal, id est calibs, stal, id est stetit.

[Widzimy bowiem, że jedna i ta sama litera ma bardzo różne brzmienie, które zmienia nieraz znaczenie wyrazu, np. l: stal tzn. calibs, stal tzn. stetit, s. 104.]
Zab/1514–1515/1518, s. [10]/61 ([10-11]/61-62)

Et iis sonus est extraneus et improprius littere latine. Ideo potius talis sonus seu litera i signari debet aliquo caractere seu signo forma littere immutata, et si placet, signetur virgula obliqua super eam proiecta huiusmodi í, vel instar aliarum durarum literarum puncto obtuso instar titelli videlicet huiusmodi ī.

[A to brzmienie jest łacińskiej literze i obce i niewłaściwe. Dlatego takie brzmienie czyli litera i powinno się raczej znakować jakąś cechą czyli znaczkiem bez zmieniania kształtu litery, i jeśli zgoda, niech się ją znaczy ukośną kreską nad nią tego rodzaju i lub na wzór innych liter twardych punktem stępioną na kształt tytla, mianowicie taką i, s. 107]
Stat/1568, s. [8]

Tertius huius litterae sonus a superioribus plane diversus nota addita dignoscitur, traducto per exteriorem elementi partem obelisco.

Vol/1612, s. [10]

I litera proprium sonum semper retinet.

Kn/1621, s. 49 Definicja

Brzmienie, dźwięk, Sŏnus m.s. Sonus nervorum, vocis. Cicero.

Kn/1621, s. 171 Definicja

Dźwięk, ἡ φωνὴ [hē phōnḕ], Sonus masc..

Kn/1644 (I wyd. 1626), s. 725

Sŏnus. [so]ni. et priscè [son]us. Brzmienie. Dźwięk.

Men/1649, s. 3

Cʒ asperum Gallisque prolatu difficilem sonum habet.

Powiązane terminy