znaczyć

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Murz/1551 (wyd. 1)
• Jan/1594
• Sty/1675
• Duch/1699
• Dąb/1759
• Klecz/1767
• Dudz/1776
• Ant/1788
• Prz/1792
• Szum/1809
• DwBg/1813
• Bor/1830
• Kurh/1852
• Szt/1854
• Jes/1886
• Kr/1917

j) (moj, twoj, wiekujści bracia, to tész nie má być z inszým wokaliszem wymáwiáno. A gdy samo będzie stało osobno iako inszé słowa, będzie nám znaczyło, co znaczy go, jako mowiąc, pojął go z sobą, cosmy téż przedtem za przykłád mieli.

[...] ij ijem chléb, naijesz śię, Bo najész się, inszą rzecz znaczy, i inszy dźwięk má, jako nagiem inszá nisz naijem.

[...] ponieważ, cz, sámo bez punktu, znáczy tóż co z punktem [...] Gdzie sie bowiém literá która czym znáczy, znáczy sie ad differentiam drugiéj jéj podobnéj.

Elgi bez ákcentu on: z ákcentem zaś jest Neutrum, to jest (rodzáju oddzielnego) znácząc to.

Łączą się też te pártykuły z słowámi znáczącemi ruszánie się z miejscá, ále w ten czász odmieniáją i, in e.

Wszelkie słowá Activa, ktore czynienie jákiej rzeczy znáczą, máją po sobie spadek oskarzájący.

Kiedy u jest literą vocalis [...] jest najtrudniejsza literá cudzoziemcom [...], ále się [...] náuczy ten, ktory ma wolą náuczyć się; bo jeżeli wymowi tę literę ják w swoim języku własnym, to przewroci i odmieni wszystkę signifikácyą, i będzie słowo co inszego znáczyło w pronuncjácyej, á co inszego w pisaniu.

Przysłowie jest mowa, przez ktorą lepiej się wyrażá to, co słowo znáczy, i ktora mu dodáje więcej álbo mniej mocy w signifikácyej: jáko to, bien, dobrze [...], j’enseigne bien, uczę dobrze.

Przysłowie jest mowa, przez ktorą lepiej się wyraża to, co słowo znaczy, i ktora mu dodaje więcej albo mniej mocy w signifikacyi: jako to bien dobrze; mal źle [...].

Kończenie zaś na Ryk także dawne Gotskie jest, czyli Słowiańskie, co znaczy Pana (ktore słowo weszło w Włoski język, gdy tam Gotowie panowali, Ricco bowiem znaczy bogatego albo Pana ).

Są albowiem niektore szlady, ktore wydają, że bydź musiały jakiekolwiek ustawy do nauczenia się po Polsku. A te są: że według sposobu Łacińskiego i Greckiego języka, znajdują się wydoskonalone słowa. Jakoż mamy takie, ktore Gelius zowie słowami pośredniemi (voces medias), że między nic nie znaczącymi, i znaczącymi rzecz pewną środkują, i dopiero rzecz pewną znaczą, gdy w zupełnej mowie będą położone. Na przykład: sztuka, rożne rzeczy znaczy, gdy to słowo rożnie kto położy: Sztuka drzewa. To sztuka! sztuka dyamentowa. Sztukę wyrządzić etc.

Adiectiva inaczej się kładą z osobami lub naźwiskami męskimi, a inaczej z żeńskiemi, także które nie znaczą osoby ludzkiej, n. p. Ludzie dobrzy; niewiasty zaś dobre, konie młode, dęby młode.

Had położone na początku wyrazów częstokroć znaczy jeżeliby, gdyby opuszczóné.

Przyimki nieoddzielne od wyrazów złożonych: ἀρι, ἐρι, δα, ζα, λα, λι, βου, βρι znaczą prze natężające, δυς znaczy źle, nie przeciwne przysłówkowi εὐ dobrze, a zaś νη, νω znaczą nie lub bez przecząc po prostu, lecz α znaczy czasem przeczenie, czasem natężenie.

Słowa posiłkowe są takie, które pomagają (posiłkują) innym rozmaite czasy oznaczyć, ale same wtenczas nic nie znaczą, np. będę pisał. Tu słowo będę nic nie znaczy, tylko pomaga słowu pisać, czas przyszły oznaczyć.

Ostatnim słoworodém jest tworzénié nowych wyrazów; wolność atoli ta, má pewné granice i reguły, to jest: 1) żeby wyráz jak nájpráwdziwiéj znaczył wyobrażénié swojé; 2) żeby znaczył jak nájjaśniéj i nájzrozumialéj dlá każdégo [...] 3) żeby wyráz nowy, był i z ojczystégo języka wzięty, i na wzór inszych znajomych wyrazów utworzony.

Czoło ma w 7mym spadku liczby pojedyńczej czele, gdy znaczy przodkowanie czemu.

W tych przykładach niemy znaczy toż samo co nie mogący mówić z domyślnym rzeczownikiem człowiek.

Liczebnik sam przez siebie znaczy tylko prostą liczbę.

W razach takich to: i znaczy tyle, co: ji, zlane w jednę literę.

Wiemy dobrze, co znaczy brat, choć nie wiemy, co o tym bracie się myśli w tej chwili [...].