Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

mowa ludzka

Hasło w cytatach: mowa ludzká, mowa ludźka
Język: polski
Dział: Ogólnojęzykowy (współcześnie)

Cytaty

Rozmáite ná świecie są języki: atoli, żé wszystkie są ludzkie, jéden do drugiego większe lub mniejsze ma podobieństwo. Z uwag nád jédnym językiem robi się Grámátyká szczególna, z uwag zaś jednostájnych nad wszystkiemi językámi, robi się Grámátyká powszéchna: obiédwié zasadzają się ná zwyczaju narodowym, i na naturzé mowy ludzkiej.

Nié mámy wpráwdzie dokładnéj Historyi mowy ludzkiéj [...].

Grammatyka jest to porządny zbiór prawideł języka, czyli mowy ludźkiej, ustnej i pisanej.

Z uwag nad jednym językiem robi się Grammatyka szczególna; z uwag zaś jednostajnych nad wszystkiemi językami, robi się Grammatyka powszechna: obiedwie zasadzają się na zwyczaju narodowym i na naturze mowy ludzkiéj.

[…] Stąd widzim, że w mowie ludzkiéj w ogóle rozliczne mogą być samogłoski […].

[...] Práwda że, jak to poniżéj zobáczym, znamię miejscownika i lub u służy do oznaczaniá w liczbie pojedyńczéj nie tylko m iejscownika, ale i celownika i dopełniacza, lecz trzeba tu uwáżyć, że wszystkie te trzy skłonniki miejscownik, celownik i dopełniacz są skłonnikami względnemi (casus obliqui), nie stojącemi w żádnym przeciwieństwie ze sobą, gdy tymczasem w mowie ludzkiéj mianownik i biernik oznaczają dwie wprost sobie przeciwne kategoryje gramatyczne [...].

Powyższe przykłady wystarczą zapewne na to, żeby przeświadczyć każdego o początku mowy ludzkiéj jako rzeczy przez samę niejako podyktowanéj naturę.

Charakter psycho-socjalny języka. Objektywnie żaden język nie istnieje. Nie istnieje mowa ludzka wogóle. Nie istnieje tak zwany język polski w szczególności. Istnieją, jako realności, jedynie indywidua czyli osobniki ludzkie, a raczej pojedyncze głowy ludzkie, oraz należące do nich inne części organizmu, w ten lub ów sposób ujęzykowione.

Głoski mowy ludzkiej w rzeczywistości nie istnieją w takiej izolacji, każda z osoba, jak je dotychczas przedstawialiśmy.